Bronnen van wetenschappelijk onderzoek en voorlichting
De Kracht van Utrecht volgt de ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek op het gebied van luchtvervuiling en gezondheid, luchtmonitoring en beleid. In dit artikel vindt u een overzicht van (artikelen over) wetenschappelijk onderzoek. Onderaan staan ook enkele links naar FAQ pagina's (vragen en antwoorden) over deze onderwerpen. Vindt u dat een belangrijk onderzoek hier niet genoemd staat, stuur ons dan een Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met de relevante gegevens (titel, beschrijving en weblink).
Luchtvervuiling, geluid en gezondheid
Luchtmonitoring, modellen en beleid
Luchtvervuiling, geluid en gezondheid
Ter introductie op het thema luchtvervuiling en gezondheid een presentatie van Renée van Snippenburg, longarts aan het Diakonessenhuis in Utrecht:
Schone lucht en Gezondheid - feiten en cijfers
Early postnatal exposure to ultrafine particulate matter air pollution: persistent ventriculomegaly, neurochemical disruption, and glial activation preferentially in male mice; door Allen JL, Liu X, Pelkowski S, Palmer B, Conrad K, Oberdörster G, Weston D, Mayer-Pröschel M, Cory-Slechta DA. In: Environ Health Perspect 122:939–945; DOI: http://dx.doi.org/10.1289/ehp.1307984 Dit laboratoriumonderzoek heeft een relatie gevonden tussen ultrafijnstof (PM0.1) en beschadigingen aan het zich ontwikkelende brein van muizen. Deze schade stemt overeen met de hersenschade bij mensen met autisme (autisme spectrum stoornissen) en schizofrenie. De meeste studies naar de relatie tussen gezondheid en luchtvervuiling hebben zich de afgelopen decennia gericht op hart- en vaatziekten. Voor het eerst is in laboratoriumonderzoek aangetoond dat ultrafijnstof ook schadelijk kan zijn voor het brein. De muizen werden blootgesteld aan aantallen ultrafijnstofdeeltjes, typisch voor grootstedelijk verkeer tijdens de spits in Los Angeles en Minneapolis (gemiddeld 200.000 deeltjes per cm3).
"We never considered ultrafine particles to be overtly toxic to the brain. It's time to consider that possibility," says first author Joshua Allen, an assistant research professor at URMC. In other mouse studies, the URMC team has reported that inhaling ultrafine particles was also associated with changes in behavior and memory indicating impaired neurodevelopment." (zie bron citaat voor verwijzingen)
Meer over de studie in Environmental Health Perspective (september 2014). Een kort artikel in het Nederlands vindt u hier (HLN.be).
Long term exposure to ambient air pollution and incidence of acute coronary events: prospective cohort study and meta-analysis in 11 European cohorts from the ESCAPE Project, door Giulia Cesaroni e.a. (waaronder Bert Brunekreef), in BMJ 2014; 348 doi: http://dx.doi.org/10.1136/bmj.f7412 (Published 21 January 2014). Cite this as: BMJ 2014;348:f7412: Langetermijn blootstelling aan fijnstof deeltjes (PM2.5 en PM10) verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Dit verband doet zich ook voor ónder de EU-normen voor blootstelling aan fijnstof.
"A 5 μg/m3 increase in estimated annual mean PM2.5 was associated with a 13% increased risk of coronary events (hazard ratio 1.13, 95% confidence interval 0.98 to 1.30), and a 10 μg/m3 increase in estimated annual mean PM10 was associated with a 12% increased risk of coronary events (1.12, 1.01 to 1.25) with no evidence of heterogeneity between cohorts. Positive associations were detected below the current annual European limit value of 25 μg/m3 for PM2.5 (1.18, 1.01 to 1.39, for 5 μg/m3 increase in PM2.5) and below 40 μg/m3 for PM10 (1.12, 1.00 to 1.27, for 10 μg/m3 increase in PM10)."
Lees over dit onderzoek op de website van het BMJ (British Medical Journal).
Effects of long-term exposure to air pollution on natural-cause mortality: an analysis of 22 European cohorts within the multicentre ESCAPE project, door dr. Rob Beelen e.a., in The Lancet, Early Online Publication, 9 December 2013, doi:10.1016/S0140-6736(13)62158-3: Langdurige blootstelling aan fijnstof (PM2.5) onder de geldende EU-normen blijkt dodelijker dan gedacht. Bij elke stijging van 5 μg/m3 PM2.5 neemt het risico dat iemand sterft met 7% toe. Volgens onderzoeker Rob Beelen (Universiteit Utrecht) is dit het verschil tussen een het wonen aan een drukke stadsweg en een plek zonder invloed van verkeer.
Zie verder het persbericht van de Universiteit Utrecht en de samenvatting en beschrijving bij The Lancet.
Ambient air pollution and low birthweight: a European cohort study (ESCAPE), door Marie Pedersen e.a. (waaronder Gerard Hoek en Bert Brunekreef), The Lancet Respiratory Medicine, Volume 1, Issue 9, Pages 695 - 704, November 2013, doi:10.1016/S2213-2600(13)70192-9: Vrouwen die tijdens hun zwangerschap zijn blootgesteld aan fijnstof (PM2.5 en PM10) hebben een hogere kans op een baby met een laag geboortegewicht. Dat geldt ook voor concentraties beneden de huidige (2013) EU-richtlijnen. Bij elke stijging van 5 μg/m3 aan fijnstof neemt het risico op een baby met een laag geboortegewicht (minder dan 2.500 g) met 18% toe, blijkt uit het onderzoek.
Lees het persbericht van de Universiteit Utrecht
Meer info op de website van The Lancet Respiratory Medicine
Air pollution and lung cancer incidence in 17 European cohorts: prospective analyses from the European Study of Cohorts for Air Pollution Effects (ESCAPE), door Ole Raaschou-Nielsen e.a., in The Lancet Oncology, Early Online Publication, 10 July 2013 (doi: 10.1016/S1470-2045(13)70279-1): In het onderzoek "Escape" worden data van 17 cohort studies uit 9 Europese landen gecombineerd tot een totaal van 313.000 onderzochte mensen. De onderzoekers kijken naar de effecten van langetermijn blootstelling (in de studie 13 jaar) aan o.a. stikstofdioxides en fijnstof (PM10 en PM2.5). Onderzoeksleider Ole Raaschou-Nielsen en zijn collega's concluderen: Het risico op longkanker neemt met elke 5 μg/m3 PM2.5 toe met 18% en met elke 10 μg/m3 PM10 met 22%. De onderzoekers vonden deze verbanden ook bij lage niveau's van luchtvervuiling, ruim binnen de geldende EU-normen. Een verband tussen longkanker en stikstofoxides werd niet gevonden. Van alle deelnemers ontwikkelden maar liefst 2095 mensen longkanker gedurende de (gemiddeld) 13 jaar dat ze werden gevolgd.
Lees het persbericht van The Lancet met een uitgebreid overzicht van het onderzoek.
Lees het nieuwsitem 'Air Pollution linked to higher risk of lung cancer and heart failure' (Guardian).
Samenvatting en links naar het onderzoek vindt u bij The Lancet Oncology.
Global association of air pollution and heart failure: a systematic review and meta-analysis, door dr. Nicholas L. Mills e.a., in The Lancet, Early Online Publication, 10 July 2013 (doi: 10.1016/S0140-6736(13)60898-3): Deze studie onder leiding van Nicholas Mills (Edinburgh University) combineert data van 35 studies uit de hele wereld over de relatie tussen hartfalen en luchtvervuiling (CO, SO2, NO2, O3, PM10 en PM2.5). Het onderzoeksteam toont aan dat kortetermijn blootstelling aan luchtvervuiling het risico vergroot om met terminaal hartfalen te worden opgenomen in het ziekenhuis. Het verband tussen sterfte of ziekenhuisopname als gevolg van hartfalen enerzijds en luchtvervuiling anderzijds bleek sterk (voor alle stoffen, behalve ozon). Dit effect was het sterkste op de dag van ziekenhuisopname, hetgeen suggereert dat ernstige luchtvervuiling hartfalen kan veroorzaken. De gevaarlijkste stof in dit verband bleek fijnstof zoals dat voorkomt in uitlaatgassen van autoverkeer. De meeste data is van de laatste 10 jaar. Volgens onderzoeksleider Mills toont het aan dat het verband nog steeds actueel is, aangezien de meeste winst in het terugdringen van luchtvervuiling in de periode daarvoor is behaald (bron). Volgens de British Heart Foundation toont de studie aan dat luchtvervuiling een groot risico betekent voor bestaande hartpatiënten.
Lees de artikelen 'Air Pollution linked to higher risk of lung cancer and heart failure' (Guardian) en "Heart failure pollution danger" (British Heart Foundation).
Samenvatting en links naar het onderzoek vindt u hier.
Road Traffic Noise and Incident Myocardial Infarction: A Prospective Cohort Study, door Mette Sørensen e.a., PLoS ONE 7(6): e39283. doi:10.1371/journal.pone.0039283, (2012): Deze studie onderzoekt de relatie tussen verkeerslawaai en hartaanvallen. De onderzoekers vinden de volgende relatie: Een 10dB hoger niveau van verkeerslawaai verhoogt de statistische kans op een hartaanval met 12 procent. Dit betekent dat met elke 10dB aan verkeerslawaai het risico op een hartaanval toeneemt met 12 procent. De studie, inclusief een overzicht van eerdere wetenschappelijke bevindingen over dit onderwerp, vindt u hier.
Carcinogenicity of diesel-engine and gasoline-engine exhausts and some nitroarenes, door Lamia Benbrahim-Tallaa e.a., International Agency for Research on Cancer Monograph Working Group (onderdeel van de WHO), gepubliceerd in The Lancet Oncology - 18 June 2012: Sinds 1988 staan dieseluitlaatgassen te boek als 'waarschijnlijk' kankerverwekkend. Met de resultaten van dit onderzoek staat het verband echter vast: Dieseluitlaatgassen veroorzaken longkanker en behoren nu tot dezelfde categorie als asbest, arsenicum, mosterdgas en tabak. De WHO-experts wijzen erop dat met name ontwikkelingslanden nog geen beleid voeren op het beperken van dieseluitstoot. Met name daar zullen extra inspanningen nodig zijn. In ontwikkelde landen zijn motoren de laatste jaren wel schoner geworden, hoewel niet vaststaat of zich dat vertaald in een betere volksgezondheid. Lees het persbericht van de WHO.
Health effects of black carbon, door o.m. Nicole Janssen, Gerard Hoek en Bert Brunekreef, WHO Regional Office for Europe (2012): Dit onderzoek van de World Health Organisation – Regional Office for Europe geeft een systematisch overzicht van de gezondheidseffecten van roet. Er blijkt voldoende bewijs te zijn voor een verband tussen dagelijkse veranderingen in roetconcentraties en veranderingen in gezondheid op zowel korte als lange termijn. In vergelijking met fijnstof (PM2.5) is roet een betere indicatie voor het meten van de blootstelling aan verkeersgerelateerde vervuiling. De Task Force besluit dat een reductie in PM2.5 (met daarin roet en ander verkeersgerelateerd fijnstof) zal leiden tot een reductie van schadelijke gezondheidseffecten die samenhangen met fijnstof. De WHO raadt aan om PM2.5 te blijven gebruiken als primair blootstellingscriterium en als indicator voor het voorspellen van de effectiviteit van maatregelen. Roet kan daarbij als extra indicator worden gebruikt om lokale maatregelen te beoordelen, die zijn gericht op het reduceren van de blootstelling aan verkeersgerelateerde vervuiling. Bekijk het rapport hier. Bron: WHO.
Tien principes voor schone lucht (Ten Principles for Clean Air), door B. Brunekreef e.a., in het European Respiratory Journal vol. 39, nr. 3, 1 maart 2012: Het jaar 2013 is het Europese Jaar van de Lucht (European Year of the Air). In voorbereiding daarop zal de Europese Unie haar belangrijkste beleid op het gebied van luchtvervuiling herzien. Onvoldoende schone lucht is een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid in Europa. Het Europese 'Respiratory Society Environment and Health Committee (www.ersnet.org) heeft tien beknopte grondbeginselen voor schone lucht ontwikkeld. Zij vatten de nieuwste wetenschappelijke inzichten samen en bieden een handvat voor beleid op volksgezondheid. De tien beginselen voor schone lucht (inclusief bronmateriaal) leest u hier. Download hier het volledige artikel.
Fijnstof in de lucht schaadt hartpatienten, door Huup Dassen: Luchtverontreiniging door fijnstof veroorzaakt bij hartpatienten acute afwijkingen in het cardiogram. Deze kunnen duiden op een verminderde bloedtoevoer naar het hart of een ontsteking van de hartspier. Lees verder op nrc.nl.
'Nederland behoort tot de vuilste landen van Europa', door Pim van den Dool in NRC 15 11 2011: "Stichting Natuur en Milieu publiceert vandaag een rapport waarin het acht milieu-indicatoren in kaart brengt, die weergeven hoe het is gesteld met de kwaliteit van lucht, bodem en water. Nederland scoort steeds slecht. De concentratie stikstof in de bodem hoort tot de hoogste in Europa, als gevolg van het nog steeds grote mestoverschot. Nederland heeft het smerigste oppervlaktewater. Verhoudingsgewijs sterven veel mensen vroegtijdig als gevolg van hoge concentraties fijnstof in de lucht. De gezondheidsschade loopt in de miljarden euro's." (zie NRC 12 11 2012)
Traffic-Related Air Pollution and Acute Changes in Heart Rate Variability and Respiratory Function in Urban Cyclists: Short-term exposures to traffic pollution may contribute to altered autonomic modulation of the heart in the hours immediately after cycling. Zie samenvatting.
Gezondheidseffecten van brommeremissies, door M.E. Gerlofs-Nijland, E.A.M Mathijssen, W.P Jongeneel en F.R. Cassee: Emissies van brommers kunnen longontsteking veroorzaken en de luchtwegen overgevoelig maken voor bijvoorbeeld allergenen. Bovendien kunnen ze de voortplanting en het DNA beschadigen. De ernst en omvang van de aan brommeremissie gerelateerde gezondheidseffecten zijn voor verkeersdeelnemers als fietsers echter niet duidelijk. Hoe deze effecten zich verhouden tot de effecten die overig gemotoriseerd wegverkeer veroorzaken, is evenmin duidelijk. Kennis over de relatie tussen feitelijke blootstelling en een scala van mogelijke gezondheidseffecten ontbreekt. Dit blijkt uit een oriënterende studie van het RIVM naar de gezondheidseffecten van brommeremissies dat in opdracht van het ministerie van I&M is uitgevoerd. Zie rapport op rivm.nl.
Gezondheidsvoordelen fietsen door stad wegen zwaarder dan de risico's: Ondanks alle gevaren die je als fietser tegen kunt komen in het verkeer, is het toch een stuk gezonder om de auto te laten staan en met de fiets te gaan. Dat laat nieuw onderzoek van het IRAS (Institute for Risk Assessment Sciences) van de Universiteit Utrecht en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zien. De gezondheid van de individuele fietser neemt toe als deze minder autorijdt. De voordelen van het fietsen zijn afgezet tegen de gezondheidsrisico's, zoals het inademen van fijn stof en verkeersongelukken. Zie artikel op uu.nl.
Sporten in Stedelijke buitenlucht: gezondheidsrisico's, E. de Waegeneer en N. Van Larebeke, Steunpunt Milieu en Gezondheid, 2011. : Is het gezond om te sporten in de buitenlucht van een stedelijke omgeving of in een omgeving waar de uitlaatgassen van auto's de lucht sterk vervuilen? Om hierop te kunnen antwoorden ging het Vlaamse Steunpunt Milieu en Gezondheid op zoek in de wetenschappelijke literatuur en werd het rapport 'Sporten in Stedelijke buitenlucht: gezondheidsrisico's' opgesteld. Een samenvatting met links vindt u hier.
Blootstelling aan luchtverontreiniging in het verkeer en acute gezondheidseffecten, Moniek Zuurbier: In het verkeer is de blootstelling aan luchtverontreiniging hoog, wat tot effecten op de longen leidt. Dit blijkt uit het promotieonderzoek dat Moniek Zuurbier heeft gedaan bij GGD Gelderland-Midden en Universiteit Utrecht. Zuurbier heeft de blootstelling aan luchtverontreiniging gemeten van mensen die per bus, auto en fiets reisden. Uit het onderzoek blijkt dat de blootstelling aan fijn stof en roet in het verkeer hoog zijn. De blootstelling aan fijn stof en roet van buspassagiers was in dieselbussen tot 40% hoger dan in trolleybussen. Op fietsroutes met veel autoverkeer was de blootstelling tot 40% hoger dan op fietsroutes met minder autoverkeer. Zuurbiers resultaten versterken de roep om schoon openbaar vervoer en suggereren dat aparte fietsroutes, weg van vervuilende auto's en bussen, de gezondheid van fietsers ten goede komen. Download het complete rapport.
Bron: Igitur (Universiteitsbibliotheek Utrecht)
Hoe verlaag je de blootstelling aan luchtverontreiniging in het verkeer, Tijdschrift Lucht nr. 6: 11-15, december 2010: De blootstelling aan luchtverontreiniging in het verkeer is hoog, met name tijdens de spits. Uit onderzoek van de GGD van Hulpverlening Gelderland Midden in samenwerking met het Institute voor Risk Assessment Sciences van de Universiteit Utrecht blijkt dat het verschil maakt of je op de fiets, met de bus of met de auto rijdt. Ook is het van belang waar je fietst en of je gebruik maakt van een trolleybus of van een dieselbus. Blootstelling aan luchtverontreiniging in het verkeer veroorzaakt acute effecten op de longfunctie. Het onderzoek komt met concrete aanbevelingen om blootstelling aan luchtverontreiniging te verminderen. Download hier het artikel uit het tijdschrift Lucht. De resultaten van het onderliggende onderzoek staan in deze folder. .
Het onderzoek TRAVEL (Traffic Related Air pollution, Variance in commuting, Exposure and Lung function) van de Academische Werkplaatsen in de Publieke Gezondheid: In het kader van de 'Academische Werkplaatsen in de Publieke Gezondheid' is bij de GGD van Hulpverlening Gelderland Midden een onderzoek uitgevoerd naar blootstelling aan luchtverontreiniging tijdens verkeersdeelname. Dit onderzoek is uitgevoerd door Moniek Zuurbier in samenwerking met het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) van Universiteit Utrecht. U vindt hier links naar de diverse onderzoeksrapporten.
Brein veroudert sneller door fijnstof, in NRC van 15 02 2012, p.9: "Veel fijnstof in de lucht maakt oude mensen sneller dement. Dat blijkt uit het eerste onderzoek waarin de geheugenachteruitgang van een grote groep ouderen jarenlang is gemeten, terwijl bekend was welke fijnstofconcentraties er rond hun huizen woeien. Amerikaanse onderzoekers schreven er gisteren over in de Archives of Internal Medicine" (NRC 15 02 2012). Lees het artikel hier. Samenvatting en onderzoek te downloaden via de website van Archives of Internal Medicine.
Luchtvervuiling maakt dom, door Lily Kessel in Medisch Contact nr 08, 24 02-2012: "Luchtvervuiling is nog schadelijker dan we altijd al dachten. Dat blijkt uit drie verschillende onderzoeken gepubliceerd in Archives of Internal Medicine en JAMA. Zo versnelt langdurige blootstelling aan fijnstof de cognitieve achteruitgang. In Archives of Internal Medicine publiceren Jennifer Weuve e.a. onderzoek onder bijna 20.000 vrouwen tussen 70 en 81 jaar dat laat zien dat de mate van achteruitgang door blootstelling aan fijnstof vergelijkbaar is met de 'natuurlijke' achteruitgang over een periode van 2 jaar. De gemeten concentratie fijnstof in de lucht was een 'normale' waarde, die binnen de gangbare normen viel." Artikel inclusief links naar de drie onderzoeken zijn te vinden op medischcontact.artsennet.nl.
Luchtmonitoring, modellen, beleid
Bestuurlijke bruikbaarheid Roetindicator van de Academische Werkplaats Medische Milieukunde: De hypothese van het project is dat de nieuwe roetindicator bestuurders helpt bij het maken van keuzes voor maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren en/of het beoordelen van ruimtelijke plannen. Het project richt zich op de bruikbaarheid van een roetindicator voor bestuurders en beleidsmedewerkers en de invloed van de indicator op de gestelde ambities in lokaal luchtkwaliteitsbeleid. Op basis van de uitkomsten van de interviews wordt een advies geschreven voor het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M), GGD'en en milieudiensten om dit proces op een effectieve manier in gang te zetten en te houden. Het project start begin 2012. Meer informatie op de website van de Academische Werkplaats Medische Milieukunde.
Naar een roetmaat voor een gezonder luchtkwaliteitsbeleid, landelijke conferentie, georganiseerd door DCMR Milieudienst Rijnmond: Bestuurders, beleidsmakers en wetenschappers wisselden daar van gedachten om roet als aanvullende maat te gebruiken om de effecten van verkeersmaatregelen op luchtkwaliteit en gezondheid weer te geven. Bekijk het verslag van de nationale roetconferentie 'Naar een roetmaat voor een gezonder luchtkwaliteitsbeleid' en lees het onderzoek 'Bestuurlijke bruikbaarheid van een roetindicator'.
Umweltzone München – Eine erste Bilanz. Josef Cyrys, Anette Peters, H.-Erich Wichmann. Uit: Umweltmedizin in Forschung und Praxis, 14 (3) 2009, p. 127–132. In 2008 stelde de stad München een milieuzone in voor de binnenstad. Zwaar vrachtverkeer en de meest vervuilende personenauto's werden geweerd. Het effect op de totale emissie van PM10 was weliswaar klein, maar wel het meest merkbaar langs drukke wegen. Omdat de reductie waarschijnlijk volledig voor rekening komt van een vermindering van dieselroet, concluderen de onderzoekers dat de milieuzone effectief is wat betreft het bevorderen van de gezondheid. De aanbeveling is dan ook om de emissie van dieselroet bij het instellen van milieuzones beter te monitoren; dit in plaats van de gebruikelijke nadruk op PM10 en NO2. Deze stoffen zin weliswaar beleidsrelevanter, maar voor het bevorderen van gezondheid van minder belang dan ultrafijnstof / dieselroet. Lees hier het artikel.
Drie jaar Milieuzone in Berlijn: een onderzoek naar de effectiviteit, Senatsverwaltung für Gesundheit, Umwelt und Verbraucherschutz, Berlin, juni 2011: In 2007 kreeg Berlijn haar Milieuzone (fase 1); in 2008 werd deze nog een uitgebreid (fase 2). De Milieuzone heeft een gunstig effect op fijnstof (PM10) en NO2. Het meest effectief blijkt de Milieuzone echter in het verminderen van dieselroet, dit ondanks enkele zeer ongunstige jaren wat betreft monitoring van de luchtkwaliteit. Na een jaar (fase 1) daalde de emissie van diesel roetdeeltjes met 24%; een jaar na invoering van fase 2 daalde de emissie van diesel roetdeeltjes met nog eens 50%. Concentraties "blank carbon" langs drukke stadswegen zijn dus gehalveerd na een jaar fase 2 van de Milieuzone. Roetdeeltjes zijn van alle verkeersemissies het meest schadelijk voor onze gezondheid.
Lees hier het rapport "Ein Jahr Umweltzone Stufe 2 in Berlin: Wirkungsuntersuchungen"
Meer informatie en rapporten over de Berlijnse Milieuzone vindt u hier.
Model om verkeersgerelateerde luchtverontreiniging op adresniveau in te schatten, door Marieke Dijkema: Marieke Dijkema ontwikkelde bij de GGD in Amsterdam een model waarmee luchtverontreiniging door verkeer op adresniveau kan worden vastgesteld. Met het wettelijk verplichte luchtkwaliteitmodel (de Saneringstool) is dit niet mogelijk. Dat model kan daarom niet gebruikt worden voor gezondheidsonderzoek. Meer informatie
Traffic related air pollution : spatial variation, health effects and mitigation measures, door Marieke Dijkema: Onderzoek naar de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging. Met haar proefschrift wil Marieke Dijkema wetenschappelijk bewijs leveren over de gezondheidseffecten van verkeersgerelateerde luchtverontreiniging en potentiële maatregelen. Uit haar onderzoek blijkt dat een hogere prevalentie van ziekenhuisopnamen niet alleen gerelateerd is aan kortdurende episodes met hogere concentraties van luchtvervuiling, maar ook aan langdurige blootstelling aan lagere luchtvervuilingsniveaus. Verhoogde risico's op ziekenhuisopname werden gezien bij vervuilingsniveaus ver onder de EU-grenswaarde voor stikstofdioxide. Dijkema onderzocht ook twee veelbelovende maatregelen om luchtvervuiling aan te pakken. Een emissiereducerende snelheidsverlaging (van 100 naar 80 km per uur op de Amsterdamse ring) leidde tot een afname van de concentraties aan de rand van de snelweg. En luchtfilters in een school bleken in staat de infiltratie van fijn stof te reduceren. Link naar samenvatting (plus oploaden).
Samenvatting en downloaden rapport via Igitur
World Meteorologicall Organization: Integrated Assessment of Black Carbon and Tropospheric Ozone: "Schonere dieselmotoren, betere fornuizen en het dichten van methaanlekken remmen de opwarming van de aarde aanzienlijk vlotter dan alleen beperking van de CO2-emissies. Tegelijk zal schonere lucht miljoenen mensen behoeden voor een vroege dood door longaandoeningen, hebben onderzoekers vrijdag gemeld in het blad Science (De Volkskrant, 13 01 2012, p.12)." Zie samenvatting en volledig rapport
Simultaneously Mitigating Near-Term Climate Change and Improving Human Health and Food Security, Drew Shindell e.a. In: Science, 13 januari 2012. Artikel te downloaden via Sciencemag.org. Beluister hier een interview (mp3) met Drew Shindell over maatregelen die zowel gezondheid bevorderen als klimaatveranderingen tegengaan
Geen vuiltje aan de lucht: Een onderzoek naar de aanpak luchtkwaliteit van de gemeente Utrecht, door Rekenkamer Utrecht, 21 06 2012. Download hier het hoofdrapport en het onderzoeksrappport.
Voorlichting
Dossier 'Fijn stof', RIVM, Bilthoven, januari 2013 (publicatie op 19 maart 2013 op rivm.nl): uitgebreid rapport van het RIVM over alle aspecten van de fijnstofproblematiek. De informatie is gegroepeerd in de volgende punten:
- Stof: hoe en wat: Wat is stof en waaruit bestaat het?
- Emissies: Hoeveel stof gaat er de lucht in en welke zijn de bronnen?
- Luchtkwaliteit: Hoeveel stof zit er in de lucht en waar komt het vandaan?
- Effecten: Wat zijn de gezondheidseffecten van stof?
- Meten: Hoe wordt fijn stof gemeten?
- Modelleren: OP welke manier wordt met modellen gerekend?
- Regelgeving: Hoe luidt de regelgeving?
- Beleid: Hoe is het beleid en voldoet Nederland aan de Europese normen?
- Onderzoek: Welk onderzoek vindt plaats?
Hoewel het dossier een goed overzicht geeft van de problematiek, lijken de nieuwste inzichten nog niet helemaal verwerkt. Op het gebied van gezondheidseffecten en roetuitstoot is het RIVM erg terughoudend. Inhoud, functie en stijl van het rapport is dat Nederland met hangen en wurgen de nieuwe normen en emissieplafonds haalt, zij het in 2020 (!). En dan alleen als ze niet te streng worden. Het dossier is een groot pleidooi voor de zachte heelmeester; een analyse van verkeersgerelateerde emissie-reductie ontbreekt. Het RIVM richt de aandacht op de winst die de afgelopen jaren is geboekt, zonder aandacht voor de positieve gezondheidseffecten die nog behaald kunnen worden met een uitgebreide reductie van roetemissies.
Het rapport en afzonderlijke hoofdstukken zijn hier te raadplegen / downloaden.
Of bekijk hier het rapport online.
GGD Amsterdam: informatie over luchtkwaliteit & gezondheid
GGD Amsterdam: veelgestelde vragen over lucht en gezondheid (downloadlink)
Milieuhulp: uitgebreide vraag & antwoord pagina over Onderzoek en berekening van luchtkwaliteit
Longfonds: Informatie over de politieke lobby van het Longfonds voor gezondere lucht
