Brief aan de Kamer: Maak beleid op basis van reële scenario's i.p.v. wensdenken

Details

Gepubliceerd op zaterdag, 22 november 2014 14:44

Aanstaande maandag vergadert de Tweede Kamer over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. In dit grote Kameroverleg zal Minister Schultz van Haegen reageren op de recente ontwikkelingen op het thema mobiliteit. In voorbereiding hierop hebben wij de leden van de Kamercommissie een brief gestuurd met de relevante ontwikkelingen van de laatste tijd. 

In dit artikel leest u de integrale tekst van onze brief, met als belangrijkste punt: Maak beleid op basis van reële scenario's in plaats van wensdenken. Pak bereikbaarheidsknelpunten integraal aan. Dat is ook de nadrukkelijke wens van de Commissie MER. 

Daarnaast verwijzen wij graag naar twee actuele artikelen van ons. Zij bevatten alle nuttige informatie over de recente brief van de Commissie MER en de ontwikkelingen in de Nederlandse mobiliteit (meer fiets, meer trein). 

Commissie MER: Noodzaak verbreding A27 bij Amelisweerd nog niet aangetoond

Mobiliteitsbeeld 2014: Autogebruik stabiel, meer fiets en spectaculaire groei treingebruik

Groeiscenario's van vóór de crisis

U zult als Kamerlid hebben gezien dat ook de commissie MER constateert "dat het Voorkeursalternatief is gebaseerd op groeiprognoses die nog dateren van voor de economische crises (het EC-scenario)." En vervolgt: "In het maatschappelijk debat wordt dit feit ook veel aangehaald. De Commissie adviseert in het MER/OTB met cijfers te onderbouwen dat de keuze voor het Voorkeursalternatief ook bij de meest actuele (vastgestelde) prognoses nog steeds valide en toekomstvast is."

Wij constateren dat nog altijd met deze hoge scenario's wordt gewerkt. Inmiddels weten wij uit de MKBA Ring Utrecht dat alleen hoge scenario's van een meer en meer illusoir karakter nog een positieve uitkomst geven.

Wanneer komt het moment dat Kamer en minister zeggen: Wij gaan niet langer uit van wensdenken; maak vanaf nu slechts beleidskeuzes op reëel te verwachten scenario's!

Bereikbaarheidsknelpunten integraal oplossen

Een ander citaat commissie MER: "Verder acht de Commissie het van belang dat het MER een evenwichtige invulling krijgt, waardoor inzicht geboden wordt in de mogelijke oplossingen en hun effecten bij alle knoop- en knelpunten." Inmiddels is er overleg met de regio over een OV- MIRT voor de regio. Wanneer komt het moment dat Kamer en minister oplossingen voor de ruimtelijke opgaven, het rijkswegennet, het onderliggend wegennet en de ontwikkeling van het OV- (nieuw tramlijnen, stations) en fietsnetwerk in samenhang bezien?

Niemand kan ontkennen dat er een verband bestaat tussen het oplossend vermogen van voorstellen voor het A27/A12 deel van de Ring en dat van de NRU. De recente publieksrapportage van Rijkswaterstaat laat zien dat de problemen in de bak van de A27 thans vrijwel zijn opgelost. Problemen op en rond de knooppunten hebben enerzijds te maken met het toenemend effect van ongelukken (zie ook hieronder) en anderzijds met terugslageffecten van het onderliggend wegennet, waarbij de NRU een belangrijke rol speelt.

Is dan niet het eerst aanpakken van de NRU (onder voorwaarden die ook voldoen op het gebied van draagvlak en milieueisen) voor de hand liggend om te bezien of dit niet de –zeer kostbare- opgaven voor de rest van de Ring in belangrijke mate kan verhelpen?

Afnemend autogebruik en filezwaarte

Op een meer landelijk niveau: bij afnemend autogebruik en afnemende filezwaarte heeft het weinig zin om in aanleg van nieuwe wegen te blijven investeren. Uit de publieksrapportage van Rijkswaterstaat over de tweede periode 2014 (mei-augustus) blijkt dat het gebruik van het hoofdwegennet aan het dalen is (bijlage A). In bijlage B staat een grafiek waarin valt te lezen dat de filezwaarte in die vier maanden licht zou stijgen. Toch is de zwaarte nog lager dan in het eerste quadrimester. Sinds 2000 is de filezwaarte niet zo laag geweest: nu zelfs minder dan 80% van die in 2000. Dat past bij elkaar: minder autokilometers, dus minder files. Desondanks rapporteert Rijkswaterstaat een filetoename met 2,3%. Waar komt dat getal vandaan?

Het is mogelijk dat het hier gaat om correcties voor seizoen en de openstelling van nieuwe wegen. Of gaat het om andere zaken als toenemende gevolgen van ongelukken (zie hieronder)? Hoe dan ook, hoe tegelijk zowel afname van files als toename van files wordt geconstateerd moet maar eens helder worden uitgelegd.

Ongevallen steeds vaker oorzaak van files

Een laatste opmerking. Uit de publieksrapportage van Rijkswaterstaat over 2013 blijkt dat ongevallen een steeds groter deel van de files veroorzaken. In 2013 waren ongevallen verantwoordelijk voor 16,4 % van de filezwaarte; dat is 19% hoger dan het jaar daarvoor. In 2013 daalde de filezwaarte met 7%. Ongevallen veroorzaakten dus 12% meer files dan het jaar daarvoor. Het heeft daarnaast niet langer zin om het verband tussen maximum snelheid en ongevalskans te ontkennen, zie ook de factsheet van het SWOV. Ernstige ongelukken nemen toe met de vierde macht van de snelheid. Dus zo'n 40% meer kans bij 130 dan bij 120 km/u. Ook neemt het aantal ongevallen toe bij toenemende snelheidsverschillen. Het wordt tijd dat dit aspect wordt meegenomen in het landelijk verkeersbeleid en nader te onderzoeken waarom het aantal ongevallen (m.n. met vrachtauto's) zo zeer stijgt.

Meer en meer blijkt dat de huidige plannen ter verbreding van de Ring Utrecht inclusief verbreding van de bak in Amelisweerd oplossingen zijn voor een probleem dat onjuist is geformuleerd en gestoeld is op achterhaalde informatie en achterhaalde uitgangspunten. De minister heeft de publicatie van de MKBA dit jaar maanden vooruitgeschoven, wat twijfel wekt over de werkelijke urgentie van de verbreding. Wanneer worden de bakens in overeenstemming met de huidige kennis verzet? Wanneer durven wij te kiezen voor de beste besteding van een miljard euro? Wij zijn zeer bereid daarover mee te denken!

---

Jos Kloppenborg | Kracht van Utrecht