De stad Utrecht heeft alles in zich voor een echte fietsstad: een hoge stedelijke dichtheid, een vrij compacte stad en een grote populatie van studenten. Verder werken in Utrecht grote aantallen forensen, die op korte afstand van de stad wonen. In de stad Utrecht gaan 23% van alle verplaatsingen per fiets. In Amsterdam is dit percentage hoger, namelijk 40%. Een goed fietsbeleid kan het aantal autoritten beperken en het fietsgebruik ook in Utrecht op dit niveau brengen. Daarmee vermindert de uitstoot van schadelijke stoffen, de parkeerdruk in de binnenstad neemt af en automobilisten zijn sneller op hun bestemming.

Fiets-Google kaarten: knelpunten in het fietsnetwerk 

Wijkraden, Fietsersbond Utrecht en de Kracht van Utrecht zijn samen een FietsGoogle project gestart. Met hulp van Googlemaps laten we een nog onvoltooid fietsnetwerk zien met een foto van de plek en een begeleidende tekst van dat fietsknelpunt, de urgentie of ernst ervan, of een verbeterplan in de maak of in uitvoering is; opgeloste punten vervangen we door een geel zonnetje met een nieuwe foto! Klik door naar de google kaarten met knelpunten:

Utrecht Noordwest

Leidsche Rijn

Utrecht Noordoost

Knelpunten langs de tramlijn

Waarom is een goed fietsnetwerk belangrijk? 

Het rapport 'Fietskracht van Utrecht' van de Fietserbond Utrecht toont aan dat bij 33% meer fietsgebruik én een 33% hogere fietssnelheid:

• het aantal autoritten afneemt met 18%;

• het aandeel van de fiets in alle verplaatsingen met 45% toeneemt, van 25% nu tot 38%;

• een inwoner gemiddeld 15 minuten per dag zal fietsen tegenover 12 minuten nu.

Welke maatregelen zijn nodig voor een betere fietsinfrastructuur?

• Snelfietsroutes: aanleg van een samenhangend netwerk van regionale en stedelijke snelfietsroutes, ontworpen voor een maximum snelheid van 30km/h. Door deze routes zoveel mogelijk langs spoor- en waterwegen aan te leggen, zullen ze drukke wegen niet gelijkvloers kruisen.

• Aanleg ontbrekende fietsverbindingen: Op sommige routes ontbreken fietsverbindingen, zoals tussen Leidsche Rijn en Utrecht, Nieuwegein – Houten en Nieuwegein – Leidsche Rijn. Hier moeten nieuwe verbindingen worden aangelegd.

• Routes om het centrum heen: Veel fietsroutes lopen dwars door het centrum en langs het Centraal Station. Aanleg van goede fietsverbindingen om het centrum en centraal station heen zal dit drukke gebied ontlasten.

• Brede fietspaden: Op smalle fietspaden is geen rekening gehouden met snellere (elektrische) fietsen. Het gebruik van elektrische fietsen zal de komende jaren flink stijgen. De aanleg van bredere fietspaden met inhaalmogelijkheden is daarom hard nodig.

• Breng de fietsstallingen in regio, stad en wijk op orde. Hou daarbij rekening met grote en/of zware fietsen, zoals bakfietsen en elektrische fietsen.

Meer weten? Download hier het rapport 'Fietskracht van Utrecht' (NB: 4.66MB)

Volgend jaar maart zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Onder de titel 'Meer fiets, meer ruimte' roept de Fietsersbond de afdelingen van politieke partijen op, een verdere groei van het fietsverkeer tot inzet van de verkiezingen te maken.

De fiets is hip. We doen ruim een kwart van al onze ritten met de fiets. In de ochtendspits zitten er meer mensen op de fiets dan in de auto. En het fietsgebruik blijft toenemen. Grote steden zoals Amsterdam, Utrecht en Groningen meten een groei van tussen de drie en vijf procent per jaar.

De Fietsersbond vindt dat de fiets komend decennium een nog grotere rol kan spelen. De potentie voor groei is enorm en kent alleen maar positieve effecten. We willen het aandeel van de fiets in ritten tot 7,5 kilometer verder verhogen tot gemiddeld 40% in 2015 en 50% in 2020. Een dergelijke groei lukt niet met de huidige voorzieningen. Zonder vooruitziende blik zal de groei van het fietsgebruik stranden op de grenzen die we nu her en der al zien. Vooral in de drukke steden moet er letterlijk meer ruimte komen voor de fiets. In binnensteden betekent een keuze voor voetgangers en fietsers een keuze voor kwaliteit en leefbaarheid. Voorwaarde voor een verdere groei is verder dat de verkeersveiligheid van met name oudere fietsers verbetert, door het aanpakken van lokale knelpunten.

De belangrijkste concrete programmapunten die de Fietsersbond voorstelt zijn:

• bij ruimtelijke plannen uitgaan van de potentie van de fiets als stedenbouwkundige drager;
• verbeteren en uitbreiden van het netwerk van fietsroutes, rekening houdend met toenemende intensiteiten en diverse soorten fietsen met verschillende snelheden;

• goed sneeuw-en ijsvrij houden van fietsroutes en niet bezuinigen op beheer en onderhoud;
• aanleg van snelfietsroutes;

• lokale actieplannen om de verkeersveiligheid van fietsers te verbeteren;
• snorfietsen niet langer op het fietspad;

• forse uitbreiding van het aantal fietsparkeervoorzieningen in binnensteden, bij stations en voorzieningen; geen algemene fietsparkeerverboden;
• opnemen van fietsparkeernormen in bestemmingsplannen.

Tekst: Fietsersbond op 4 maart 2013.

Download hier het complete programma Meer fiets, meer ruimte. 

Volgens de Fietsersbond staan wij Utrechters onnodig lang en vaak voor fietsverkeerslichten te wachten. Met maar liefst 42 seconden wachttijd per kilometer scoort Utrecht veel slechter dan veel andere steden. In het Fietsbalans onderzoek van 2006 scoorde de helft van de onderzochte steden slechts 15 seconden per kilometer. Dit lange wachten maakt de fiets onnodig minder aantrekkelijk. Maandag 10 september bood de Fietsersbond verkeerswethouder Lintmeijer daarom een rapport aan met de uitdrukkelijke wens: Maak verkeerslichten geloofwaardig en eerlijk. 

In het rapport 'Fietsers en verkeerslichten in Utrecht. Waar wachten we op?' geeft de Fietsersbond aan waar de schoen wringt en hoe de instellingen van verkeerslichten zijn te verbeteren. Het probleem van ongeloofwaardigheid zit hem in het bekende "wachten op niets", veroorzaakt door bijvoorbeeld (1) instappende buspassagiers (terwijl de bus al 'groen' heeft), (2) groene golven die kruisend verkeer lang laten wachten, (3) defecte detectielussen of (4) een zijweg die onnodig lang groen krijgt. In het overzicht van knelpunten met verkeerslichten in Utrecht komen al deze problemen steeds terug.

Doordat auto's veel meer tijd nodig hebben om op te trekken, krijgen ze veel langer groen per cyclus dan fietsers. Hierdoor neemt de stopkans voor fietsers flink toe. Het belang van fietsers voor een schonere stad is enorm. Daarom is het zaak om ze een beetje te bevoordelen ten opzichte van de auto, of ze in ieder geval niet te benadelen. Dit kan vrij eenvoudig door fietsers twee keer groen per cyclus te geven. 

Voor geloofwaardige en eerlijke verkeersregelingen geeft de Fietsersbond de volgende aanbevelingen:

1) Verminder het aantal verkeerslichten. Richt kruisingen zó in, dat het verkeerlicht niet nodig is.

2) Beperk de complexiteit van regelingen, verminder het aantal fases. Zijn er richtingen die buiten de regeling kunnen worden gehouden? Laat mensen niet voor niets wachten.

3) Maak regelingen afhankelijk van het verkeersaanbod, voorkóm vaste cyclustijden. Dat betekent dat vaste groene golven (in twee richtingen) niet moeten worden toegepast omdat daar een vaste cyclustijd voor nodig is. Een groene golf in één richting (eventueel per spits verschillend) of een "zachte" groene golf heeft dat bezwaar niet.

4) Maak regelingen zo efficiënt mogelijk. Geef de bus geen groen als de passagiers nog in- of uitstappen.

5) Stel de regeling zó in dat de totale verliestijd voor alle verkeersdeelnemers (mensen! Geen kilo's staal) samen kleiner wordt. Bevoordeel fiets en bus, die amper bijdragen aan congestie, boven de auto want dat is eerlijker. Bevoordeel hoofdroutes boven nevenroutes.

6) Fietsers houden een hoge stopkans. Geef fietsers zoveel mogelijk tweemaal groen per cyclus.

7) Laat een adviesgroep van fietsers en "schone-lucht-mensen" de vinger aan de pols houden voor wat betreft het ambitieniveau. Analyseer elke 2 jaar (CROW-norm) alle regelingen, start met de aanbevolen volgorde. In 2015 zijn alle regelingen dan goed afgesteld, ook voor fietsers.

8) Repareer defecte lussen en zorg voor een adequate inrichting van kruisingen, ook voor de fiets.

Voor het rapport heeft de Fietsersbond klachten verzamelt over verkeerslichten in Utrecht. Bekijk het document met alle knelpunten per kruispunt, vaak met illustratieve foto's en video's. Bekijk ook de presentatie die Ria Glas (Fietsersbond) gaf op maandag 10 september. 

'Fietsers en verkeerslichten in Utrecht. Waar wachten we op?'

Vanaf 31 mei 2012 is het de brug tussen Smakkelaarsveld en Vredenburg helemaal afgesloten voor fietsverkeer. En dat is een behoorlijk probleem. De brug is immers een van de drukste fietspaden in Nederland, misschien wel van heel Europa (bekijk vooral de video van de situatie op ons videoblog). Er zijn echter wel wat alternatieven te bedenken. Want hoewel je al fietsend bijna automatisch bij Smakkelaarsveld en Vredenburg uitkomt, hoeft dat niet zo te zijn. De Fietsersbond heeft hier uitgebreid over nagedacht en heeft een googlemap gemaakt met de nodige alternatieven. De afgesloten brug is aangegeven met de rode gevarendriehoek.

Rustige alternatieven door de Binnenstad

De officiële omleidingsroute (rode route) loopt dwars over het nieuwe fietspad over het Smakkelaarsveld om daar de Catharijnekade over te steken naar de Koestraat in Wijk C. Een mooi alternatief is om de (te verwachten) drukte aan de noordkant te passeren, via het tunneltje aan de oostzijde van het Westplein, door de Daalsetunnel en verder door Wijk C (groene route) of langs de Nieuwekade (blauwe route). Ook goed te doen is de Herenroute (paarse route) over de Mariaplaats, door de Haverstraat, Hamburgerstraat en Herenstraat. Zolang niet iedereen deze route neemt en je bij de kruispunten goed uitkijkt, is dit een rustig en mooi alternatief. Mensen die in het zuidoosten van Utrecht moeten zijn, kunnen de drukte helemaal achter zich laten door de oranje Smeestraat route te nemen. 

Op onderstaande kaart staan alle genoemde routes en meer. Klik op de routes voor een korte toelichting. Klik hier voor een grote weergave in een nieuw venster. 

In de zomer van 2012 hebben we samen met de gemeente in twee inspirerende workshops met tien vrijwilligers en enkele ambtenaren een Ontwerp gemaakt voor het Doorfietsnet in onze stadsregio Utrecht. Op bijgaande links zijn de ontwerpen te zien, evenals verschillen met ontwerpen van de gemeente en een link naar cadeautjes: schakels in fietspaden die wel heel gemakkelijk in het netwerk zijn aan te vullen.

Meer informatie bij Ria Glas en Jan Korff de Gidts via onze contactpagina. 

Routes wel op kaart Gemeente - niet op kaart Fietsers

Routes op kaart Gemeente en kaart Fietsers

Routes niet op kaart Gemeente - wel op kaart Fietsers

Cadeautjes - bestaande vlotte verbindingen en snel te realiseren routes (net) buiten de stad

Fietsverbindingen in beeld bij fietsers en de gemeente

Routes zowel op kaart gemeente als op kaart fietsers weergeven op een grotere kaart

TNO onderzoek fietsgedrag: Veel conflicten op smal fietspad Nachtegaalstraat

Voor het onderzoek 'Conflicten op fietspaden' heeft TNO het gedrag van fietsers geobserveerd op diverse fietspaden, waaronder twee in Utrecht. Aan de hand van camerabeelden keek TNO naar de interactie tussen verschillende groepen fietsers. De conclusie voor de Utrechtse fietspaden is duidelijk. Op het smalle fietspad van de Nachtegaalstraat (1.75 meter) komen meer conflicten voor dan op het fietspad van de Croeselaan (2.25 meter); dit ondanks het typische 'spookfietsen' en de hogere snelheden op het brede fietspad van de Croeselaan.

Op basis van de observaties adviseert TNO een minimum fietspadbreedte van 2.25 meter, met snorfietsen erbij 2.50 meter. De officiële norm voor de Nachtegaalstraat is trouwens ook 2.50 meter. Idealiter is dat zelfs 3 meter, dit om inhalen mogelijk te maken. De huidige 1.75 meter van de Nachtegaalstraat is dus minder dan de norm aangeeft en oorzaak van veel conflicten.

Opzet onderzoek

TNO koos drie stedelijke fietspaden. Naast het Leeghwaterplein in Den Haag (2.25 tot 2.45 meter breed) zijn dat twee Utrechtse fietspaden. De Croeselaan is 2.25 meter breed; de Nachtegaalstraat is met 1.75 meter aanzienlijk smaller en veel drukker. Bovendien zijn er op de Nachtegaalstraat meer invoegende fietsers en obstakels langs het fietspad (geparkeerde fietsen, lantarenpalen, prullenbakken). De stedelijke fietspaden zijn op twee weekdagen en één weekenddag bekeken. Daarbij zijn o.m. de aantallen fietsers, conflicten en inhaalmanoeuvres geteld.

Conflicten op de Nachtegaalstraat

Op de Nachtegaalstraat vinden relatief veel conflicten plaats. Er zijn veel fietsers op een smal fietspad met weinig uitwijkmogelijkheden; er lopen veel voetgangers op het fietspad en er staan vaak vrachtwagens te laden of lossen. Dit alles zorgt voor conflicten tijdens inhaalmanoeuvres. Een ander probleem is dat kruisende auto's of voetganger het fietspad blokkeren. Ook invoegende fietsers zorgen voor flankconflicten. Zij nemen een ruime bocht en hebben daardoor veel ruimte nodig. De meer ernstige conflicten hangen meestal samen met kruisende auto's en fietsers. Zij hebben vaak geen goed zicht op het fietspad vanuit de zijstraten.

Hoewel er op het smallere fietspad duidelijk meer ongelukken gebeuren, komen op de bredere fietspaden juist meer ernstige conflicten met snorfietsen voor. Op bredere fietspaden kunnen zij een hogere snelheid ontwikkelen, waardoor conflicten eerder van ernstige aard zijn. In absolute zin vinden conflicten echter meestal tussen fietsers onderling plaats.

TNO: minimaal 2.25 meter voor fietspad Nachtegaalstraat

Voor de Nachtegaalstraat adviseert TNO een minimum breedte van 2.25 meter. Daarbij moet het mogelijk zijn deze breedte ook echt te gebruiken. Op de Nachtegaalstraat is dat vaak niet mogelijk door voetgangers en allerlei objecten direct naast het fietspad (containers, geparkeerde fietsen). Op plekken waar fietsers vaak invoegen bieden fiets-invoegstroken uitkomst. Een mogelijke oplossing voor conflicten met kruisend autoverkeer kan zijn om auto's opstelruimte te bieden tussen fietspad en de kruisende weg. Voor automobilisten die zich vóór het fietspad opstellen is het zicht op de weg vaak te beperkt om veilig in te voegen. 

Volgens Hugo van der Steenhoven, directeur van de Fietsersbond, toont het TNO-rapport aan dat de stadsfietser meer ruimte nodig heeft:

Het TNO-onderzoek toont wat we al een tijdje weten, namelijk dat het te druk is op het fietspad. Het onderzoek onderstreept dat er echt iets moet gebeuren. Er is niet genoeg ruimte meer voor alle vervoerswijzen in de stad; het is tijd om te kiezen: voor de fiets, de voetganger en het OV. Dat is ook beter voor de luchtkwaliteit (bron). 

In de Nachtegaalstraat, winkelstraat en hoofdfietsroute, ontkom je er niet aan om meer ruimte te scheppen ten koste van de auto. Mogelijke oplossingen zijn het instellen van eenrichtingsverkeer voor auto's en/of het omzetten van autoparkeerplaatsen in fietspad en trottoir. 

Lees hier het hele TNO rapport "Conflicten op fietspaden - fase 2 - eindrapport".

Lees ook het artikel "Invoegstroken en vierbaansfietspaden" bij de Fietsersbond. 

Foto's: Nachtegaalstraat (boven) © Google 2013; camerabeeld Nachtegaalstraat (onder) © TNO.

Tekst: Olivier Beens

Tijdens de raadsinformatieavond op 8 april 2014 zijn raadsleden overladen met informatie over het Utrechtse fietsbeleid. Kracht van Utrecht, leden van de Fietsersbond afdeling Utrecht, Wijkraden en Anna Vlaming (bewoner Amsterdamsestraatweg) gaven informatie over Doorfietsnet en Hoofdfietsroutes.

Samen hebben wij - ten behoeve van de discussie in de Commissie Stad & Ruimte op 17 april - al onze gegevens en wensen op een rij gezet (lees / download de pdf Fietsen in Utrecht).

Het doorfietsnet in de stad en de wijknetten

1. Start met het opknappen van de Cremerstraat. Dat is een prima plan. Let wel op de aansluiting met Daalsetunnel en de kruising met de Thomas à Kempisweg.

2. Stel het Doorfietsnet vast. Doorfietsroutes zorgen voor reistijdwinst, hebben weinig verkeerslichten, liefst minder dan één per twee kilometer. Verbindende doorsteken (onder viaducten, nieuwe bruggen, verbeterde oversteek) zorgen voor een kortere reistijd. Die routes vormen een verbindend netwerk tussen wijken, economische kerngebieden en belangrijke bestemmingen. In 2012 is hiervan in co-productie tussen gemeente en bij verkeer betrokken inwoners een concept-ontwerp gemaakt.

• • Geef het doorfietsnet voor de zomer van 2014 een verdiepingsslag met alle betrokken organisaties en personen. Geef het daarna vrij voor een stadsbrede consultatie. Stel het Doorfietsnet vast in College en Raad.
  • Zorg dat zoveel mogelijk routes van dit net in 2018 goed fietsbaar zijn. Leg ontbrekende delen aan en knap de routes knelpuntsgewijs op.

Wijknetten en fietsen rond OV-knooppunten

3. Stel vervolgens de wijknetten en sternetten rond Rail-poorten en Rode-Loper-poorten vast, in samenspraak met wijkraden en bij verkeer betrokken personen en organisaties. Wijk- en sternetten verbinden alle wijkbestemmingen aan elkaar en het doorfietsnet. De strooiroutekaart wordt hierop aangepast.

Quickwins in wijken

4. Voer dit jaar de quick-wins van "Wijken voor de fiets – Utrecht Noordwest" uit. Onder andere de Amsterdamsestraatweg wordt hiermee opgeknapt. Laat voor de andere wijken een vergelijkbare check van het fietsnet uitvoeren. Voer die quick-wins in deze collegeperiode uit.

5-11. Stel verkeerslichten beter af voor fietsers, reageer adequaat op onderhoudsklachten en haal bromfietsers van vrijliggende fietspaden af. Laat wijk- en doorfietsnet altijd meeliften met onderhouds- en bouwprojecten; zorg dat fietsontwerp-kennis goed bekend is onder medewerkers; evalueer de aanleg van de Top-5 routes. 

Actueel - aanpakken in 2014

Zorg dat bij de spoorverdubbeling bij de Gele brug een fietspad aan de brug wordt gehangen en laat deze boven maaiveldniveau blijven tot over de Thomas à Kempisweg. Let op de verbinding Cremerstraat - Daalsetunnel. Zorg voor een goede fietsroute tussen Utrecht-Oost en Paardenveld. 

Met al deze maatregelen heeft de stad in 2018 een Doorfietsnetwerk, dat aan hoge kwaliteitseisen voldoet, reistijdwinst oplevert en aansluit op zowel het Doorfietsnet in regio en provincie als het integrale OV-netwerk in de regio (IC-Sprinters / Randstadspoor / Tram en HOV).

---

Details leest u in de hele notitie 'Fietsen in Utrecht' van Kracht van Utrecht, Fietsersbond afd. Utrecht en Wijkraden. 

Doorfietsen in Utrecht; beschrijving en totstandkoming van de dubbele schaalsprong

Utrecht heeft een doorfietsnet. Nu alleen nog op papier; wij willen dat het op termijn ook op straat wordt gerealiseerd.

Bij het ambitiedocument "Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar" werd door de gemeente Utrecht als een van de doelen gesteld dat de fiets het primaire vervoermiddel in de stad wordt. Een van de middelen daartoe is een stoplichtarm fietsnet aanleggen. Hoe ontwerp je dat in een gemeente waar, in een Fietsbalans-praktijktest in 2006, de verkeerslichtendichtheid voor fietsers het hoogste bleek van alle onderzochte steden?

Zo'n net ontwerp je door de Fietsersbond, de Fietskoeriers en een aantal eigenwijze bewoners die zich vanuit het Kracht van Utrecht-initiatief al langer met het verkeersbeleid bemoeien, samen met een paar betrokken ambtenaren, voor een blanco kaart van de gemeente te zetten. Ga maar tekenen. Dan komen de handige routes die nu al veel gebruikt worden direct op de kaart. De routes die nu al weinig oponthoud kennen, zoals langs het spoor of langs een kanaal. Zo ontstaat een net met forse gaten.

Ontstaan van het Doorfietsnet aan de tekentafel

Daarna begint de discussie: "Je zou deze route door kunnen trekken door een brug over het kanaal aan het eind te leggen". "Nou, je kunt ook de route aan de andere kant van het kanaal opknappen en de bestaande brug gebruiken. Dat is goedkoper en die andere wijk heeft dan ook een goede verbinding." In twee middagen is zo in 2012 een doorfietsnet ontworpen, dat maximaal gebruik maakt van bestaande bruggen, tunneltjes en wegen.

Het fietsnet verbindt de wijken onderling met elkaar, via routes die niet langs drukke autoverbindingen lopen. De routes zijn daardoor aantrekkelijk om te fietsen. Ze lopen langs spoor- en waterwegen en door woonstraten. Van nature zijn de stations er op aangesloten. De routes zijn groener, stiller en sociaal veiliger dan de fietspaden langs drukke wegen. In de wijken is nog een verdiepingsslag nodig om de fijnmaziger wijkfietsnetten vast te stellen, zodat alle bestemmingen (scholen, winkels, sport...) aan het fietsnet worden aangesloten. De aansluitende verbindingen naar andere gemeenten zijn al wel in kaart gebracht.

Quickwins en ontbrekende schakels

Grote delen van het doorfietsnet liggen er al en hebben vooral een opknapbeurt nodig. De hinderlijke grove straatklinkers er uit, een rode asfaltloper erin of erbij. Op cruciale plaatsen een fietsdoorsteekje maken. Er zijn een paar grote ingrepen nodig, met name om barrières bij spoor- en waterwegen te slechten. Als er over een afstand van 1,5 km slechts twee bruggen over de Vecht zijn, die ook door auto's worden gebruikt, dan lukt het niet om een autoluwe verbinding over de Vecht te maken zonder een fietsbrug aan te leggen.

Het net is ontworpen op uitnodiging van de ambtenaren die Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar verder uit moesten werken. Maar na het ontwerpen van het doorfietsnet bleef het stil. De vorige wethouder wilde het niet meer door de Raad laten vaststellen; hij heeft andere fietsprioriteiten. De Fietsersbond en de Kracht van Utrecht hebben het ontwerp na nog een paar aanpassingen geadopteerd. En nu? Het is een basis voor het fietsnet van de vervoerregio, die inmiddels ook heel goed bezig is om een fietsnet vast te stellen. De Provincie stelt momenteel een mobiliteitsvisie op. Daarmee kan het fietsnet voor de hele provincie verder worden ontworpen.

Maar het belangrijkste is: communiceren en aanleggen!

Het Utrechtse Ontwerp Doorfietsnet (kaart)

---

Ria Glas | Fietsersbond afdeling Utrecht 

Naar een dubbele schaalsprong in OV-rail en fietsnetwerken

De Fietsersbond, Fietsfilevrij en de Kracht van Utrecht bepleiten een dubbele schaalsprong in het rail- en fietsnetwerk. Deze dubbele schaalsprong is noodzakelijk om de capaciteit van fietsvoorzieningen te vergroten, overvolle steden te ontlasten en de druk op het wegennet te verminderen en kan zo de impasse in het Nederlandse mobiliteitsbeleid doorbreken. Dit ambitieuze plan voor innovatief duurzaam verkeer en vervoer in en rond steden vermindert de negatieve gevolgen van automobiliteit, biedt gezondheidswinst en levert ruimte op in de zich verdichtende steden.

Doorfietsnetwerk + toekomstagenda snelfietsroutes + ambitie spoor en lighrail

De drie organisaties lieten zich inspireren door ontwikkelingen in binnen- en buitenland: het ov-railsysteem rond Parijs, het doorfietsnetwerk in Utrecht en de toekomstagenda voor 675 kilometer snelfietsroutes. Door het combineren van het Utrechtse doorfietsnetwerk en de landelijke toekomstagenda snelfietsroutes met de bestaande Spoorkaart van Nederland en nieuwe plannen op het gebied van rail en light-rail, ontstonden nieuwe beelden.

Op verschillende kaartbeelden wordt de dubbele schaalsprong zichtbaar voor 2014, 2018 en 2028. De kaarten met Rail-Poorten en RodeLoperpoorten laten zien dat er een aantrekkelijk en snel alternatief is voor het huidige - sterk op automobiliteit gerichte – beleid; een alternatief dat zowel nationaal als regionaal perspectieven biedt.

Kaarten: 

OV-rail en Fietsfilevrij-routes in Nederland (2014 - 2018 - 2028)

Dubbele Schaalsprong OV-rail en fietsnetwerken in stadsregio Utrecht (2014 - 2018 - 2028)

Topografische kaart stadsregio Utrecht - schaalsprong OV-rail en fiets (2014 - 2018 - 2028)

Presentatie tijdens het Railforum seminar 'De ideale tandem - OV en fiets'

Rode Lopers en RodeLoperstations voor fietsers

In het woon-werkverkeer in en rond de stad (actieradius 15 km v.v.) is de (e-)fiets steeds meer het primaire vervoermiddel. De fiets kan nog meer dan nu, de opstap worden naar stadsregionale voorstadstations, waar de reizigers snel overstappen naar andere grotere steden en regio's. Bovendien blijkt de fiets in de stad het meest kosten-efficiënte vervoermiddel voor de kortere afstanden (Plan 22 - OV Amsterdam). Op het ogenblik loopt het fietsgebruik tegen capaciteitsgrenzen aan. Stations- en centrumstallingen staan overvol.

Dat is fantastisch nieuws, want de fiets vraagt weinig ruimte, vervuilt niet en is goed voor de conditie van de gebruiker. Er is een schaalsprong nodig in samenhang, kwaliteit en capaciteit van fietsnetwerken om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen en extra vraag te genereren. De Rode Loper kan uitgerold worden in de vorm van een doorfietsnet in de regio. Snelfietsroutes verbinden belangrijke stedelijke kernen en werkgebieden met elkaar op regionaal niveau.

Het openbaar vervoer per rail is ruimte-efficiënt en cruciaal voor de langere (regionale) verplaatsingen naar de economische kerngebieden (Plan 22 - OV Amsterdam). De OV-fiets als snel natransport maakt de verplaatsing van deur tot deur vlot en comfortabel.

"Railpoorten" en "RodeLoperpoorten"

Belangrijk uitgangspunt voor de dubbele schaalsprong is een betere integratie van intercitynetwerk, sprinters, lightrail/tram, bus en fiets v.v. Vanuit een andere regio is een stad elke tien minuten bereikbaar via "Rail-Poorten" (een groot overstapstation op sprinter, lightrail, bus of fiets). Zo'n station is intercitystation of zal dat snel kunnen worden. De totale reistijd in de Brede Randstad is doorgaans minder dan een uur.

Belangrijke schakels in de ketenmobiliteit van de stadsregio noemen we RodeLoperpoorten Deze zijn groter in aantal dan de Rail-Poorten (bijvoorbeeld ook hier en daar bij lightrail-tramhaltes), zodat voor alle delen van de stad de fietsafstand naar een railstation maximaal een aantal kilometer is en dus voor de meeste fietsers acceptabel als deel van een ketenreis.

Reistijd- en comfortwinst met enorme gezondheidsvoordelen

De RodeLoperpoorten en Rail-Poorten leiden tot reistijdwinst (minder mensverliesuren) en comfortwinst. De eenzijdige nadruk op de grote centrale stations wordt verminderd.

Een treffend voorbeeld is de reistijdwinst voor reizigers naar de Uithof. Wie reist via station Bunnik en verder gaat op de fiets, wint tussen de 10 en 25 minuten in vergelijking met doorreizen naar Utrecht en daar de bus nemen.

De initiatiefnemers van de dubbele schaalsprong nodigen geïnteresseerde burgers, organisaties en overheden uit om te reageren op de plannen. Zij vragen Rijk, provincies, stadsgewesten en gemeenten de dubbele schaalsprong op te nemen in hun mobiliteitsvisies en investeringsprogramma's voor de komende periode.

Bekijk alvast de presentatie van Jan Korff de Gidts en Tymon de Weger (Railforum seminar op 5 juni 2014).  

---

Contactpersoon | projectleider | meer informatie bij

Jan Korff de Gidts | Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. | M: 06 3363 0344

www.krachtvanutrecht-initiatief.nl

Doorfietsnet: 

Bijlage: Doorfietsen in Utrecht; beschrijving en totstandkoming van de dubbele schaalsprong

Links 

Lightrail 2040 in kaarten, Platform Do Lightrail Railforum, 2013 

CROW Ontwerpwijzer Fietsverkeer

Landelijke Fietsersbond en Fietsersbond afdeling Utrecht

Ontwerp Doorfietsnetwerk stad Utrecht 2012

FietsFileVrij-projecten 

Genomineerden Fietssteden voor De Fietsstad 

Stedenbaan+ Decentraal

Stedenbaan+ over belang Ketenvoorzieningen

Casus 'Met de (Leen-)Fiets van Bunnik naar de Uithof'

Kracht van Utrecht

Decisio, Quick scan maatschappelijke kosten en baten van de fiets

Congres Beter Benutten, 6 maart 2014, Zwolle

Verkeerslichten actie Ledig Erf: Laat fietsers niet wachten!

Fietsers op het Ledig Erf werden woensdag 8 oktober 2014 aangenaam verrast. Zij kregen een heerlijke krentenbol aangeboden door actievoerders van de Fietsersbond en het Kracht van Utrecht-initiatief. Voor onderweg. Want nog steeds staan fietsers op het Ledig Erf en op vele andere plaatsen in de stad te wachten tot ze een ons wegen. De Fietsersbond wil dat alle verkeerslichten in Utrecht, net als op de Maliebaan, snel beter worden afgesteld.

En niet alleen de afstelling van verkeerslichten verdient verbetering. Ruimte, of liever gezegd het gebrek daaraan, is ook een probleem. Opstelruimte ontbreekt, en aan de overkant op de Tolsteegbrug bleek het flink dringen. Vaders en moeders met (fietsende) kinderen gaven aan dat heel onprettig te vinden. 

Bekijk het video-verslag van Olivier Beens hieronder voor beelden en reacties. Bekijk ook de foto's van Ria Glas en Cor van Angelen op Flickr. Nieuwsartikelen naar aanleiding van deze actie vindt u onderaan dit artikel. 

Veel moeders en vaders met kinderen

Rond kwart over acht was het erg druk voor het verkeerslicht. Er is duidelijk te weinig opstelruimte. Fietsers hebben moeite om achterlangs te fietsen; sommige kiezen ervoor om over het (wel erg brede) trottoir te fietsen. Onder de wachtende fietsers veel vaders en moeders met kinderen in zitjes, veel fietsende kleuters ook. Hoewel bijna iedereen klaagt over de lange wachttijd, is de krappe opstelruimte misschien nog wel een groter probleem. Maar, zoals Ria Glas van de Fietsersbond uitlegt, bij kortere wachttijden heb je natuurlijk minder opstelruimte nodig. Dubbel winst dus. Een ander punt is de krappe bocht op de Tolsteegbrug aan de overkant. Hier komen meerdere stromen fietsers samen en moeten kinderen invoegen. Soms krijgen zij daarbij geen ruimte. Verschillende moeders vonden dat zeer onprettig.

Veel verkeerslichten én lang wachten

Uit een meting in 2006 bleek dat Utrecht veel verkeerslichten heeft, zelfs voor een grote stad (zie het Fietsersbond rapport Verkeerslichten voor fietsers in Utrecht uit 2012). Daarnaast staan ze vaak slecht afgesteld. Op sommige plekken krijgt de bus al groen terwijl de reizigers nog aan het in- en uitstappen zijn. Daardoor staat iedereen zinloos te wachten. Ook zijn er detectielussen kapot. Of staan alle weggebruikers te wachten voor een tram die er helemaal niet is. Deze spooktrams zijn levensgevaarlijk. Na een aantal keer wachten op een tram die niet komt, steken mensen over op het moment dat het belletje wél een echte tram aankondigt.

Snel aanpassen kan wél

En fietsers staan echt lang te wachten. Je hebt de tijd om je krentenbol helemaal op te eten. Op het Ledig Erf moet je bijvoorbeeld anderhalve minuut wachten, ook 's avonds als er bijna geen verkeer is. Het is geen wonder dat mensen dan door rood gaan fietsen: zo'n verkeerslicht is ongeloofwaardig. De recente snelle verbetering van het verkeerslicht aan de Maliebaan laat zien dat de instellingen vlot zijn aan te passen. De Fietsersbond en de Kracht van Utrecht willen dat dat nu bij alle verkeerslichten gebeurt.

Kapotte detectielussen kunnen door de huidige regelinstallaties zelf worden doorgegeven aan het Stadskantoor. Als de Gemeente ze dan vlot repareert, hoef je niet voor niets te wachten, ook niet op een spooktram. Daarbij moeten de instellingen veel meer rekening houden met fietsers en voetgangers. Op veel plaatsen rijden immers meer fietsers dan auto's, maar krijgen fietsers toch maar een paar seconden groen per cyclus. Een manier om de wachttijd in zo'n geval flink te verkorten is om fietsers en voetgangers tweemaal groen per cyclus te geven, net als bij de Lucasbrug.

Verkeerslichten eind 2015 allemaal aangepast

De Fietsersbond en de Kracht van Utrecht willen dat alle regelingen voor het eind van 2015 allemaal veel beter zijn afgesteld. Zodat je geen broodjes meer hoeft mee te nemen voor onderweg.

Ook zo'n vervelend verkeerslicht gezien? Of een gevaarlijke kruising? Geef het door via het Fietsersbond Meldpunt. Sinds maart 2013 kwamen daar al 96 klachten binnen over de Utrechtse verkeerslichten.

Meer weten over Utrechtse verkeerslichten? Ria Glas van de Fietsersbond schreef er een uitgebreid rapport over in 2012: Verkeerslichten voor fietsers in Utrecht: waar wachten we op?

In de media

RTV-Utrecht: Bond voert actie tegen fietsfiles Utrecht

AD: Fietsersbond bepleit aanpassing stoplichten

Utrecht Dichtbij: Actie Ledig Erf - Laat fietsers niet wachten (ook in de papieren versie van 15 oktober)

De Stad Utrecht: Fietsersbond wil meer groen licht voor fietsers

DUB: Zoete broodjes tijdens onnodig wachten voor fietsers op het Ledig Erf

Nieuws030: Fietsersbond - Laat fietsers niet wachten tot ze een ons wegen

Stadsblad Utrecht: Laat fietsers niet wachten tot ze een ons wegen (papieren versie, 15 oktober) 

Fietsproject Ring-Ring voor Utrecht wint prijsvraag gemeente Utrecht!

Dinsdag 9 december maakte wethouder Lot van Hooijdonk de prijswinnaars bekend van de prijsvraag "Stimuleren slimme vervoerkeuzen". En ons fietsplan Ring-Ring voor Utrecht is in de prijzen gevallen! Wethouder Van Hooijdonk: “Ook deze prijsvraag laat weer zien dat  het in Utrecht de moeite waard is om de creativiteit van de stad aan te boren.”

Project Ring-Ring voor Utrecht

Utrecht is een stad die geschapen lijkt voor het gebruik van de fiets. Het fietsgebruik neemt gelukkig ook nog altijd toe. Dat is van groot belang om - ook bij verdere groei van de stad - Utrecht aantrekkelijk, gezond en bereikbaar te houden. Ring-Ring voor Utrecht draagt hier aan bij: een initiatief dat fietsgebruik stimuleert en tegelijk een steentje bijdraagt aan de buurteconomie.

Het Ring-Ring project voor Utrecht draait om communityvorming van fietsambassadeurs, met sociale interactie op buurt-of bedrijfsniveau. Ring-Ringfietsers ontvangen voordeel van buurt- ondernemers met behulp van een smartphoneapplicatie. Sponsoren van Ring-Ringfietsers zorgen voor de vulling van een wijkfonds, waar iedereen voordeel van heeft. Zowel bestaande, nieuwe als weinig-fietsers hebben voordeel van Ring-Ring. 

Voortbouwen op succesproject uit Amsterdam

Ring-Ring voor Utrecht bouwt voort op de ervaringen van een proefproject in Amsterdam IJburg, en is in meerdere Utrechtse buurten en wijken toepasbaar. Wij willen Ring-Ring voor Utrecht lanceren 100 dagen voor de week van de Grand Depart, met heel veel fietsambassadeurs en fietsliefhebbers en samen met de gemeente, Kracht van Utrecht, Natuur en Milieufederatie Utrecht, Milieucentrum Utrecht, de Fietsersbond, Harten voor Sport en veel partners in stad en regio. Hoe meer mensen fietsen des te meer het voordelen oplevert voor henzelf, voor de lokale ondernemers, werkgevers, sponsoren en de gemeente.

Het momentum van de Grand Depart kan zorgen voor wereldwijde belangstelling voor Ring-Ring in Utrecht als innovatieve fietsstad.

Wat is Ring-Ring® precies ?

Ring-Ring is een burgerinitiatief in Amsterdam IJburg met als doel fietsgebruik te stimuleren. Ring-Ring heeft een smartphone-applicatie ontwikkeld, waarmee de appgebruiker het fietsgebruik vastlegt. Ring-Ring zorgt dat het fietsgebruik waardering krijgt. Met lokale ondernemers en sponsors zijn afspraken gemaakt hoe gemaakte fietskilometers kunnen worden beloond. Hoe meer fietskilometers je maakt hoe meer je bijdraagt aan bijvoorbeeld een buurt- of wijkfonds. Maar je kunt bijvoorbeeld ook 10% korting krijgen op producten die je koopt in je buurtwinkel.

Ring-Ring is van juni 2013 tot juni 2014 gestart als pilot op IJburg, samen met Stadsdeel Oost en diverse lokale ondernemers. Aan een doorstart in Amsterdam wordt gewerkt. Introductie met het concept van fietsambassadeurs in Utrecht Fietsstad zou de schaal waarop de fietsapp kan worden gebruikt fors vergroten. Een landelijke en mogelijk internationale uitrol ligt - met NL Fietsland als exportproduct - in het verschiet.

--

Lees hier over de andere mooie prijswinnaars