Artikelen Planstudie Ring Utrecht

Waar zijn de files op de A27 door Amelisweerd?

Rijkswaterstaat verwacht in 2011 en 2015 vrijwel geen files meer op knooppunt Rijnsweerd (overzichtskaart). Dat blijkt althans uit het verkeersmodel, waarmee de verkeersstromen worden voorspeld. Files verdwijnen vanzelf, dus is er geen behoefte aan meer asfalt. 

De Kracht van Utrecht heeft aangetoond dat de files op de Ring Utrecht opgelost kunnen worden zonder de aanleg van nog meer snelwegen en/of rijstroken. Maar Rijkswaterstaat zelf gaat er van uit dat er helemaal geen maatregelen getroffen hoeven te worden: de files verdwijnen vrijwel vanzelf. Dat blijkt uit het verkeersmodel waarmee Rijkswaterstaat de luchtvervuiling laat berekenen. De filemeldingen van de Verkeersinformatiedienst in 2010 duiden er ook helemaal niet op dat knooppunt Rijnsweerd bijdraagt aan file-vorming. In onderstaande gaan we eerst in op de filevorming volgens Rijkswaterstaat in 2011 en 2015, en daarna op de meldingen van de Verkeersinformatiedienst in 2010. 
 

Files in 2011 en 2015, volgens Rijkswaterstaat

De plannen tot verbreding van de snelwegen rond Utrecht zijn gebaseerd op berekeningen met een verkeersmodel, waarmee de diverse verkeersstromen rond Utrecht worden voorspeld. De uitvoer van dat model wordt ook gebruikt als invoer van een model om de luchtvervuiling te berekenen. De in- en uitvoer van dat model kan bekeken worden op een site van het ministerie van infrastructuur en milieu. Die site heet "monitoringstool", en wel omdat ermee in de gaten wordt gehouden ("gemonitord") of Nederland aan de Europese normen voor luchtvervuiling gaat voldoen. KvU heeft deze site gebruikt om de invoer van het monitoringstool, en dus de uitvoer van het verkeersmodel, te bekijken.

Met de "tool" hebben we alle wegvakken die het knooppunt Rijnsweerd op of af gaan geselecteerd. Het plaatje rechts brengt die wegvakken in beeld (blauw gekleurd). De "tool" laat vervolgens zien hoeveel auto's er per dag op die wegvakken rijden, gesplitst naar licht (personenauto's), middelzwaar, zwaar en busverkeer. Ook wordt getoond hoeveel file er staat, uitgedrukt in percentage van de tijd, ook weer uitgesplitst naar voertuigtype. Dit kan gedaan worden voor verscheidene jaren; wij hebben de jaren 2009, 2011 en 2015 bekeken. De resulterende tabel laat zien dat op veel wegvakken de filedruk sterk afneemt tussen 2009 en 2015. In 2015 is er slechts één ingaand wegvak met file, te weten naar het zuiden. De file daarop duurt 1% van de tijd, dus een kwartier. Er zijn ook nog een paar uitgaande wegvakken met files, maar die files kunnen niet ontstaan zijn op het knooppunt; het gaat immers om uitgaand verkeer. Wat echter vooral opvalt is dat op vrijwel elk wegvak de fileduur in 2015 enorm is afgenomen ten opzichte van 2009. De fileproblemen lossen dus vanzelf op!

Het verdwijnen van de files wordt niet verklaard door een afname van het verkeer. Volgens de tool groeit het verkeer tussen 2009 en 2015 met meer dan 4% per jaar. 
 

Meer verkeer, minder file?

Er zijn verscheidende verklaringen waarom files verdwijnen terwijl het verkeer toch drukker wordt: 

• Er is meer asfalt aangelegd. Inderdaad worden er conform een spoedwetprocedure twee extra rijstroken aangelegd, langs de A27, van zuid naar noord. Als dit de verklaring zou zijn zou je verwachten dat terug te vinden in nieuwe wegvakken. Daarvan is echter geen sprake. Bovendien kunnen deze extra rijstroken niet verklaren waarom de files uit noord, oost en west ook, en soms zelfs sterk, afnemen.

• De snelheid wordt beperkt tot 80 km/h. Dit leidt tot een verbetering van de doorstroming (zie ook onze pagina "Is tachtig prachtig?" over snelheidseffecten). Ook daarvan is echter geen sprake. De "Tabel van wegvakken voor knooppunt Rijnsweerd" geeft ook de maximum snelheden op de wegvakken. Nergens wordt een lagere maximumsnelheid gebruikt.

• De invoer van het monitoringstool is foutief. Daarvoor hebben we ook aanwijzingen, zie onze pagina over de situatie op de A12. Toch gaan we daar niet van uit, omdat we dan eigenlijk niet om de conclusie heen kunnen dat de minister van infrastructuur en milieu de Tweede Kamer voorliegt.

• De files ontstaan niet voor of op het knooppunt, maar erna. Een file die er in 2009 stond was dan de staart van een file, die bij een flessenhals verderop begon. Door die flessenhals aan te pakken verdwijnt de file. De file top50 van de Verkeesinformatiedienst wijst inderdaad in die richting. (Zie het volgende hoofdstukje op deze pagina)

In deze opsomming van mogelijke oorzaken van het verdwijnen van files vindt dus alleen de laatste ondersteuning door ander bewijs. Kortom, de files verdwijnen zonder ingrepen in de Ring Utrecht. 

Files in 2010 volgend de Verkeersinformatiedienst

De Verkeersinformatiedienst stelt jaarlijks een file top 50 op. Op 12 februari 2011 hebben we de top 50 over 2010 bekeken. De eerst 30 staan hieronder. We vinden daar files op de A27 en A28 waarvan de staart wellicht op knooppunt Rijnsweerd heeft gestaan: Het gaat om de files met de "kop" in Bilthoven (de file op plaats 11) en met de kop in Den Dolder (plaats 14). Inderdaad duidt dit erop dat de files ontstaan bij een flessenhals niet op, maar achter het knooppunt.