Artikelen Planstudie Ring Utrecht

Snel wegbezuinigen...

Brief van Gerard Cats aan de woordvoerders verkeer in de Tweedekamer

Nu het kabinet weer miljarden wil bezuinigen wil ik u wijzen op de volledig overbodige investeringen die de minister van I&M wil doen in het rijkswegennet. Miljarden kunt u bezuinigen door de Blankenburgtunnel en de verbreding van de A27 in de Ring Utrecht uit te stellen totdat ze echt nodig zijn - als ze al ooit echt nodig worden. De recente ontwikkelingen in autogebruik zijn zodanig dat het inderdaad steeds waarschijnlijker wordt dat uitbreiding van autowegen geldverspilling zal blijken.

De argumenten van de minister en van de heer Elias om desondanks door te gaan met die geldverspilling houden geen stand. Op deze twee cruciale drogredeneringen ga ik hieronder in:

1. De minister: "De economie gaat straks weer groeien. en daarop bereiden we ons nu vast voor"

2. De heer Elias: "Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu, die zich afgewend hebben van de auto, niet alsnog in de auto stappen als ze dertiger zijn, een drukke baan en kinderen hebben."

1. De economie gaat straks weer groeien en daarop bereiden we ons nu vast voor.

De minister maakt in haar uitspraak twee denkfouten. De eerste is dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is dat de economie weer gaat groeien (de modellen van het CPB lijken voor volgend jaar een groei te voorspellen, maar dat is slechts schijn. Het feit dat de economie gaat groeien komt niet uit de modellen, maar is juist invoer in de modellen. Niet de modellen vertellen ons dat de economie gaat groeien, maar wij vertellen het de modellen).

De tweede denkfout van de minister is dat het autogebruik weer zou gaan groeien als de economie aantrekt. Daar zijn echter geen aanwijzingen voor. Natuurlijk draagt de krimp in de economie bij aan vermindering van het autogebruik, maar ook in landen met een florerende economie daalt het autogebruik. Een belangrijke reden van het dalend autogebruik is dat jongeren, twintigers, betere manieren van reizen hebben ontdekt: virtueel, of per OV.

Als je je wilt voorbereiden op een (overigens onzekere) toekomst, kies dan een toekomst die momenteel het meest waarschijnlijk is: afnemende automobiliteit, toenemende behoefte aan openbaar vervoer. Stop geen geld in nog meer wegen, want dat is waarschijnlijk zinloos. Andere maatregelen om de bereikbaarheid in Nederland op peil te brengen zijn economisch gezien meer verantwoord.

Lees verder: Gaan de huidige twintigers straks toch weer in de auto stappen?

2. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu, die zich afgewend hebben van de auto, niet alsnog in de auto stappen als ze dertiger zijn, een drukke baan en kinderen hebben. 

Het argument van de heer Elias snijdt helemaal geen hout. Het is wel een hoogtepunt in voorbeelden van drogredeneringen.

Allereerst merk ik op dat zelfs al zouden de twintigers van nu over 10 jaar alsnog in de auto stappen, dan nog rijden ze 10 jaar lang niet op de weg, en dus rijden er gewoon minder auto's; niet alleen nu, maar ook over 10 jaar. Daarom snijdt het argument geen hout: het beargumenteert niet dat je over 10 jaar alsnog meer wegen nodig hebt, maar het bewijst juist dat je pas op de plaats kunt maken (Zie ook noot 1).

Daarnaast is het argument van de heer Elias een schoolvoorbeeld voor een drogredenering. Het ontbreken van bewijs is niet een bewijs van het tegendeel. Bovendien geeft de uitspraak van de heer Elias wel goed houvast om aannemelijk te maken dat de huidige twintigers nooit meer een auto zullen aanschaffen:

• Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu binnen 10 jaar wel een auto zullen aanschaffen.
• Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu binnen 10 jaar wel een baan zullen hebben, en zich dus een auto kunnen permitteren; of zullen moeten forensen.
• Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu over 10 jaar wel kinderen zullen hebben.
• Er is zelfs geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de twintigers van nu de dertig zullen halen...

Als er in wegen geïnvesteerd moet worden, doe dat dan als er wetenschappelijk bewijs is voor nut en noodzaak; niet als het wetenschappelijk bewijs voor het tegendeel ontbreekt. En nogmaals: het feit dat twintigers minder in de auto stappen reduceert het aantal auto's op de weg, en is dus wel degelijk een positief wetenschappelijk bewijs voor overbodigheid van investeringen in autowegen, tot het jaar 2045 (zie noot 1).

Ook hoor je nog wel eens in uw wandelgangen het argument van werkgelegenheid: "Investeer in wegenbouw - zelfs al zou dat zinloos zijn - als werkgelegenheidsproject".

Als u de werkgelegenheid wilt stimuleren, doe dat dan met wel zinvolle investeringen. Wegenbouwers bouwen met evenveel plezier fiets- en spoorwegen als autowegen. Een euro uitgegeven aan de bouw van spoor- of tramwegen levert meer werkgelegenheid op dan een euro voor een autoweg; en is bovendien wel een investering in de toekomst van Nederland.

Kortom:

Lees de tekenen die er nu zijn zoals ze zijn, en laat u niet misleiden door wensdenken van minister of spindoctor. Die tekenen zijn:

• Het autogebruik neemt af
• De behoefte aan openbaar vervoer en fietsvoorzieningen neemt toe;
• De filedruk neemt af, ook zonder extra investeringen (saillant: juist werk aan de weg is tegenwoordig de belangrijkste oorzaak van files - stop dus met werken aan de weg);
• Er moet bezuinigd worden;
• En stop met geld weggooien.

--

R G   s
 e ard
G R

Gerard Cats

Noot 1: Het valt te verwachten dat de huidige twintigers langer zullen moeten doorwerken. Als zij (bijvoorbeeld) nog na hun zevenenzestigste doorwerken en als ze dan nog (of weer) autorijden, dan zal tegen die tijd het autoverkeer weer gaan toenemen. Besluiten over het al of niet uitbreiden van het wegennet kunnen daarom gevoeglijk worden uitgesteld totdat de huidige twintigers ongeveer 60 jaar oud zijn. Rond 2045 dus.