Artikelen Planstudie Ring Utrecht

Welke file pak je het eerst aan?

Als je moet besluiten welke file je het eerst moet gaan bestrijden ligt het voor de hand om te beginnen met de file die het hoogst staat in de file top 50. Toch is dat niet optimaal.

Als de maatregelen die genomen moeten worden om die file weg te werken vele jaren doorlooptijd hebben is het mogelijk dat een file die nu lager staat sneller gegroeid is, en misschien wel de eerste plaats in de file top 50 heeft overgenomen. Dan heb je de eerste file aangepakt, maar blijkt dat een andere file intussen zwaarder is geworden. Het zou effectiever geweest zijn als je eerst die file had aangepakt.

Welke files zijn in 2028 een probleem?

Dit is overigens een bekend gegeven in de theorie van dynamische systemen: bij het voorbereiden op de toekomst gaat het niet zozeer erom welk verschijnsel nu het grootst is, maar veel meer om welk verschijnsel het snelst groeit. Dat snelst groeiende verschijnsel zal het namelijk op termijn gaan winnen van het verschijnsel dat nu het grootst is. In onderstaande is dit uitgewerkt voor de file die in 2015 op plaats 5 in de file top 50 stond: die op de A28, tussen Amersfoort en Utrecht, voor het knooppunt Rijnsweerd. De minister wil die file aanpakken door de ring Utrecht te verbreden, Dat project zal rond 2028 worden opgeleverd.

Analyse aan de hand van de File top 50

De groei van de filezwaarte kan worden geschat uit de File top 50 (VID, Verkeersinformatiedienst), omdat daarin ook de filezwaarte in 2014 staan vermeld. In onderstaande tabel staan de files die in 2015 nog minder zwaar waren dan de file voor Rijnsweerd, maar die zoveel sterker groeien dat ze in 2028 zwaarder zullen zijn dan die file. Met andere woorden, in onderstaande tabel zie je welke files eerder moeten worden aangepakt dan die op de ring Utrecht, omdat ze tegen de tijd dat de ring klaar is, een groter probleem vormen dan de ring.

Files bij afslagen de stad in

Merk op dat bijna alle files in deze tabel ontstaan bij afslagen naar het onderliggend wegennet. Om die files aan te pakken moet je dus iets doen aan het knooppunt of aan het onderliggend wegennet. In veel gevallen zal het niet mogelijk zijn om daaraan iets te veranderen (want je kunt niet een snelweg van 14 rijstroken tot in het centrum van de stad brengen). Tegen de tijd dat de minister de ring heeft verbreed zal ze moeten constateren dat er overal in het land grotere files staan dan de file die zij heeft willen bestrijden.

Kanttekeningen

Natuurlijk zijn er wel wat kanttekeningen te maken. De belangrijkste is dat dit gebaseerd is op een extrapolatie van de groei gedurende één jaar. Een diepere studie zal nodig zijn voor detaillering, maar deze eenvoudige benadering geeft al wel aan dat het zeker niet zinvol is om eerst de zwaarste files aan te pakken. Men moet beginnen met de files die in de toekomst het zwaarst zullen zijn, oftewel, de files die nu het snelst groeien.

Een paar kleinere kanttekeningen: De Ring Utrecht zou ook de file op plaats 28, voor Lunetten, kunnen verminderen. Je zou kunnen beargumenteren dat je daarom deze file moet samennemen met die voor Rijnsweerd. En mogelijk zijn sommige van de genoemde files het gevolg van werkzaamheden die juist ervoor zorgen dat die files spoedig verdwijnen.

Conclusie

Maar al deze kanttekeningen zullen toch de belangrijkste conclusie niet kunnen ondermijnen: Pak eerst de snelgroeiende files aan, en staar je niet blind op de files die nu hoog in de top 50 staan.

Tekst en analyse: Gerard Cats

Klik voor een jaar tot jaar verbeelding van de groei van de files uit de file top 50: hier voor 2014/2015, hier voor 2015/2016 (bijgewerkt op 7 januari 2017).