Monitoring Utrechtse luchtkwaliteit onderwerp Raadsinformatie-avond op 6 maart
- Details
- Gepubliceerd op vrijdag, 24 februari 2012 12:44
Bij de aanstaande Raadsinformatie-avond op 6 maart staat lucht prominent op de agenda. De raad heeft het DHV-rapport ontvangen over de kwaliteit van de invoergegevens voor de Utrechtse luchtmonitoring. De opdracht van het DHV was om de betrouwbaarheid van de invoergegevens en de methodiek van de Utrechtse luchtmonitoring te onderzoeken. Ook de uitkomsten van de landelijke Monitor Luchtkwaliteit 2011 zijn inmiddels bekend.
Volgens het ministerie van infrastructuur (en milieu) is er weinig aan de hand; de trend voor fijnstofconcentraties is dalende, het gaat de goede kant op. Uit analyses van het RIVM echter blijkt dat de concentratie fijnstof sinds 2008 gestaag aan het stijgen is. De daling tussen 2000 en 2008 is ook niet iets om trots op te zijn. Het gaat hier voornamelijk om de gevolgen van opeenvolgende recessies en niet om het resultaat van succesvolle maatregelen, zo meldt het RIVM. In het rapport over de landelijke monitoring 2011 wordt zelfs gewaarschuwd voor een onderschatting van fijnstofconcentraties door allerlei modelfouten. Het afgelopen jaar was een slecht jaar, met veel te veel overschrijdingen van de dagnorm voor fijnstof (uitgaande van de norm die vanaf 2012 geldt). De brief van het College aan de commissie Stad en Ruimte richt zich sterk op de EU-normen en de maatregelen om die te halen. Het is echter zaak om niet alleen aan de Europese normen te voldoen, maar juist verder te gaan dan die normen met het oog op de volksgezondheid.
Monitoren van de luchtkwaliteit: model versus meten
De monitoring van de luchtkwaliteit in Utrecht gebeurt modelmatig. De metingen van het Utrechtse meetnet spelen hierin geen rol. De gemeente begon in 2009 met dit meetnet om de luchtkwaliteit zonder tussenkomst van modellen goed te kunnen volgen. Er was in 2009 namelijk ook al kritiek op de modelmatige benadering. Nu blijken de meetresultaten van het Utrechtse meetnet vies tegen te vallen. Op veel plekken worden concentraties NO2 gemeten die structureel boven de norm zitten. In de officiële monitor is dat op precies dezelfde plekken niet het geval. Op de grootste knelpunten is het verschil maar liefst 30 procent gemiddeld (lees meer). Het Platform Luchtkwaliteit Utrecht (een samenwerkingsverband van diverse bewonersgroepen) had gehoopt dat het DHV-rapport zou ophelderen waarom de lucht in de modellen zoveel schoner is dan in werkelijkheid. Helaas geeft het rapport hierop geen antwoord. De concrete vraag is of de gemeente bereid is te werken aan een betere luchtkwaliteit op knelpunten die officieel 'schoon genoeg' zijn.
DHV-rapport: veel vragen en een paar antwoorden
Wat zegt het DHV-rapport dan wel? Over het algemeen krijgen de invoergegevens een goede beoordeling. Er zijn ook enkele kritiekpunten: buiten de binnenstad worden bussen gemodelleerd samen met het overige verkeer. Hierdoor kan een onderschatting van de uitstoot optreden. Bovendien krijgen bussen een congestiefactor '0', wat betekent dat ze altijd kunnen doorrijden. De verkeersprognoses, waar ook kritiek op was, krijgen de beoordeling plausibel. Hoe de opstellers van het rapport tot dat oordeel zijn gekomen, is niet duidelijk. Een volledige beoordeling valt volgens DHV niet binnen het onderzoek. Beschikbare verkeerstellingen zijn ook niet gebruikt. Op enkele plekken is het onderliggende kaartmateriaal verouderd. Zo liggen de rekenpunten langs de (onlangs verlegde) Talmalaan in huiskamers in plaats van naast de weg.
Het belangrijkste punt van kritiek is het gebruik van Excellsheets in plaats van een meer gebruikelijke GIS-omgeving (i.e. Geografische Informatie Systemen). De methodiek van de gemeente sluit hierdoor niet aan op de systematiek van de landelijke monitoringstool. De landelijke monitoringstool kent veel minder wegtypen, waardoor allerlei handmatige en zelfs modelmatige vertaalslagen moeten plaatsvinden. Het zorgt er ook voor dat vrijwel niemand de systematiek begrijpt. Volgens het DHV-rapport weten niet meer dan een paar mensen bij de Gemeente Utrecht hoe het allemaal werkt. De transparantie naar de burger toe is zo natuurlijk onvoldoende. Het rapport doet de aanbeveling om voortaan in een GIS-omgeving te werken.
Op 6 maart geven de opstellers van het rapport een toelichting aan de raad. De raad vraagt verder aan alle belanghebbenden welke maatregelen genomen zouden moeten worden om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zelf inspreken? Kijk hier voor meer info
Lees de reactie van het Platform Luchtkwaliteit Utrecht op www.utrechtanders.nl
