Touwtrekken om de onderzoeksopdracht: welke kans krijgen alternatieven?

  • Print
Details
Gepubliceerd op zaterdag, 05 januari 2013 12:02

Schultz bij_AO_11_decemberOp 10 oktober 2012 heeft de Tweede Kamer bij minister Schultz van Haegen onafhankelijk onderzoek weten af te dwingen naar alternatieven om de A27 en de bak door Amelisweerd niet te verbreden.

Een mooi resultaat, mede bewerkstelligd door de aandacht in de media voor de viering van 40 jaar Vrienden van Amelisweerd en onze treinreis met optocht naar de Kamer. Maar wat wordt nu de precieze onderzoeksopdracht? Daar is de afgelopen weken in Den Haag stevig over gediscussieerd.

Smalle of brede onderzoeksopdracht?

De minister wil alleen laten toetsen of het tot nu door het ministerie uitgevoerde onderzoek naar de mogelijkheden om de verbreding van de A27 binnen de bestaande bak in Amelisweerd te realiseren, afdoende en juist geweest is. De minister weet het antwoord daarop wel, zo liet ze telkenmale weten. Ze sorteert met een smalle opdracht het liefste voor op de 2 x 7 met verbrede bak!

Maar een meerderheid van de Kamer liet de minister in twee lange Kamerdebatten weten dat ze een brede onderzoeksopdracht voor ogen hebben. Onderzoek ook de effecten van lagere groeiscenario's voor de economie en het verkeer en vervoer, breng ook effecten op natuur, luchtkwaliteit en geluidshinder in kaart en breng het maatschappelijk rendement van kosten en baten in beeld wanneer je wel of niet de bak van Amelisweerd verbreedt. NB: In het op 2 januari ontvangen conceptverslag van dit Algemeen Overleg op 11 december blijken alle bovengenoemde punten door de minister toegezegd.

Vanuit de Vrienden van Amelisweerd en Kracht van Utrecht zullen we samen met bewonersorganisaties uit de stad (Lunetten, Rijnsweerd en Voordorp) de onderzoekscommissie van argumenten gaan voorzien om het gevraagde bredere onderzoek uit te laten voeren. Ons Kracht van Utrecht-scenario zullen wij bij de commissie inbrengen.

Verwachting is dat de Kamer, op basis van het onderzoeksresultaat de uiteindelijke politieke afweging in de loop van maart – april zal gaan maken.

Wat is er gebeurd?

Minister Schultz van Haegen stuurde na het eerste debat op 7 november een brief naar de Kamer waarin zij een serie vragen van de Kamer over het tot nu door Rijkswaterstaat uitgevoerde onderzoek beantwoordde. In een bijlage gaf zij vervolgens haar visie op de onderzoeksopdracht weer. Niet een commissie maar een 'deskundige' zou, ondersteund door een onafhankelijk bureau, mogen bekijken of het onderzoek van het ministerie naar de mogelijkheden om de verbreding van de A27 binnen de bestaande Bak in Amelisweerd te realiseren, afdoende en juist geweest is.

Tijdens het Algemeen Overleg op 11 december vroegen D66, Partij voor de Dieren en ChristenUnie en ook regeringsfractie PvdA opnieuw om een brede onderzoeksopzet voor de commissie: betrek ook de effecten op natuur, luchtkwaliteit en geluidshinder in het onderzoek. En waar het om verkeers- en vervoersaspecten gaat, breng veel meer de mogelijkheden en gevolgen van alternatieve scenario's in beeld, zoals die van een meer realistische (=lagere) economische groei, en meer ambitie op het gebied van OV. En beoordeel het maatschappelijke rendement van kosten en baten wanneer de A27 en de bak door Amelisweerd wel of niet wordt verbreed. (In het concept verslag van dit Algemeen Overleg op 11 december blijken alle bovengenoemde punten ook door de minister toegezegd.)

Oud boodschappenlijstje

Groot was onze verbazing dan ook toen op 14 december duidelijk werd dat de minister de onderzoekscommissie met haar eigen oude boodschappenlijstje op pad heeft gestuurd. Alsof er helemaal niet met de Kamer was overlegd en ze niets aan de Kamer had toegezegd! De minister speelde het dus hard: alleen een motie van de Kamer zou haar nog op andere gedachten kunnen brengen. En de laatste gelegenheid hiervoor was het Voortgezette Algemeen Overleg van de Kamercommissie op 18 december en de stemmingen over moties op 20 december.

Op 18 december diende D66-kamerlid Stientje van Veldhoven namens GroenLinks en de Partij voor de Dieren een motie in om de onderzoeksopdracht te verbreden. Die motie is overbodig zei de minister, ik heb alle toezeggingen al verwerkt in de opdracht! Wel gaf ze (opnieuw) aan toe het alternatieve scenario van de Kracht van Utrecht mee te laten nemen in het onderzoek.

De motie van D66 en GroenLinks haalde het niet omdat de PvdA tegen stemde. Inhoudelijk had PvdA Kamerlid Attje Kuiken eerder de door D66 ingediende onderzoekswensen gesteund maar hier was kennelijk sprake van 'hogere politíek': coalitiepartner VVD gaf de grenzen aan tot hoever de PvdA nog mocht opereren.

Ruimte voor alternatieven

Het lijkt erop dat de PvdA zich heeft laten terugfluiten. Tegelijkertijd geven de verslagen van de Kamerdebatten alle ruimte voor een brede inhoudelijke afweging van alternatieven en de maatschappelijke kosten en baten. Die brede afweging moet dan wel door een onafhankelijke onderzoekscommissie als opdracht worden opgepakt. Dan kan ook de Kamer des te beter de uiteindelijke politieke afweging maken, wanneer zij het oordeel van de onderzoekscommissie heeft ontvangen, in maart of april 2013.

Druk vanuit actieve bewoners is nu heel belangrijk. Samen met bewoners van Lunetten, Voordorp en Rijnsweerd en alle mensen die zich actief in de regio inzetten voor een betere leefkwaliteit zullen wij er alles aan doen om alternatieven voor verbreding van de A27 een kans te geven.

Op langere termijn zit het tij ons gewoon mee. De economische prognoses waarop dit soort plannen zijn gestoeld, zijn allang achterhaald. Ons alternatief vanuit Kracht van Utrecht is dan ook realistischer. Het autogebruik neemt af; om de mobiliteit en de bereikbaarheid op peil te houden moeten fiets en OVnetwerk fors worden verbeterd. Doorrekening van het KvU alternatief heeft bewezen dat fiets en OV de groei van de mobiliteit zelfs in het scenario met hoge economische groei kunnen opvangen. En als op den duur de economische groei weer aantrekt is het in alle opzichten (leef- én bereikbaarheid) beter geinvesteerd te hebben in goede OV en fiets voorzieningen. Mensen maken nu veel nuchterder afwegingen waar het gaat om reis- en verkeersgedrag. Onderzoek - ook internationaal - toont aan dat autobezit voor mensen onder 40 jaar, zeker in stedelijke gebieden, steeds minder vanzelfsprekend is. In Nederland groeit het autoverkeer niet meer. Nu gaat het erom om de wissels op tijd te verzetten naar een toekomst waar wij verstandiger omgaan met onze omgeving en alternatieven voor autogebruik een werkelijke kans krijgen.

Jos Kloppenborg, Gerard Cats en Jan Korff de Gidts