Actieplan Gezonde Lucht voor Utrecht aangeboden aan Utrechtse gemeenteraad

Details

Gepubliceerd op dinsdag, 02 september 2014 13:30

Dinsdag 2 september nam André van Schie als voorzitter van de Raadscommissie Stad & Ruimte het Actieplan Gezonde Lucht voor Utrecht in ontvangst. De boodschap van Milieudefensie, bewonersgroepen en Kracht van Utrecht is duidelijk: Wij verdienen schonere, gezonde lucht. In het actieplan staan concrete maatregelen om daar de komende jaren hard aan te werken. Er gebeuren in fietsstad Utrecht al hele mooie dingen. Maar er is meer nodig! 

Bekijk een video-impressie van de presentatie; foto's vindt u in dit online album (foto/video © Olivier Beens / Kracht van Utrecht).

Ongezonde lucht

Net als in andere grote steden is de lucht in Utrecht nog steeds erg ongezond. Op tal van plekken wordt nog niet aan de wettelijke normen voldaan. Voor roet, de meest schadelijke stof, bestaat helemaal geen veilige norm. Utrechters hebben recht op gezonde lucht. Dat is lucht die je gerust in kunt ademen, zonder schadelijke gevolgen voor je gezondheid. Daarvoor is het nodig om de uitstoot van schadelijke stoffen te bestrijden. Vooral het wegverkeer zorgt voor veel gezondheidsschade bij Utrechters. Minder en schoner wegverkeer is de oplossing.

Roetreductieplan

Met het besluit om de milieuzone niet alleen voor vrachtverkeer te laten gelden, maar ook voor de meest vervuilende personenauto's, heeft Utrecht een belangrijke en historische stap gezet. Als eerste stad in Nederland gaat Utrecht realiseren wat in veel andere Europese steden al lang de regel is: de grootste vervuilers weren uit het centrum. Het is een belangrijke stap, maar het einddoel is nog niet in zicht. Op termijn zal de milieuzone groter moeten worden in omvang en ook voor meer vervuilende voertuigen moeten gelden. Geen toegang tot de stad voor diesels zonder roetfilter!

Milieuzone

Een milieuzone is een goed en wettelijk stevig verankerd middel om de meest vervuilende voertuigen te kunnen weren. Maar er zijn meer bronnen. Een effectief roetreductieplan zorgt elk jaar voor 10% minder roet in de lucht, pakt alle bronnen aan en geeft de Utrechters gezondheidswinst. Naast (oude) dieselvoertuigen gaat het dan om bouwmachines, aggregaten, bemalingspompen en schepen. Daar zijn nu geen effectieve emissienormen voor... Voor elke emissiebron zijn ook schonere alternatieven beschikbaar. Bouwterreinen kunnen grotendeels op elektrisch aangedreven machines draaien en voor alle voer- en vaartuigen bestaan alternatieven met roetfilter. Met de wortel en de stok kan de gemeente hier belangrijke reducties bereiken.

Transitie naar elektrisch 

Het gebruik van elektrische auto's verdient een flinke stimulans. De gemeente moet ervoor zorgen dat het aantal oplaad- en parkeerplekken altijd voor blijft lopen op het aantal elektrische voertuigen. Wie zijn vervuilende brandstof-auto verruilt voor een elektrische, ziet zich dan beloond met een grotere kans op een parkeerplaats. Op tal van andere manieren is de transitie van brandstof naar e-voertuigen te stimuleren: van het eigen wagenpark van de gemeente tot voorrang bij aanbestedingen en andere contracten, waar de gemeente een rol kan spelen.

Verkeersplan en schone lucht

Utrecht is een fietsstad. Terecht, want de fiets is bij uitstek het beste stedelijke vervoermiddel: snel, veilig, schoon, zuinig en zonder veel ruimtebeslag of schadelijke emissies. Utrecht is ook qua oppervlak een stad waarin alle functies prima per fiets bereikbaar zijn. Toch krijgt ook in Utrecht de auto nog steeds erg veel aandacht van de politiek, het meeste geld en de meeste ruimte. En dat terwijl het autoverkeer voor de meeste vervuiling, de meeste geluidsoverlast en meeste verkeersslachtoffers zorgt.

Snelle invoering van 80 km/uur op de Utrechtse Ring (voor zover dat nog niet het geval is) is belangrijk. Daar gaat het Rijk over. Wij vragen u daarom met de minister snel afspraken te maken.

Een autoluwe stad is leefbaar en aantrekkelijk om in te verblijven. Geen stad in Nederland is zo goed bereikbaar met de trein als Utrecht. De combinatie van fiets en OV kan in Utrecht het grootste deel van de mobiliteitsbehoefte dekken, mits doorgevoerd met ambitie.

Oplossen van fietsfiles

Fietsfiles zijn inmiddels een dagelijks probleem. Gebrekkige stallingsmogelijkheden met 'wildstallen' van fietsen als gevolg, komen vaak terug op de Utrechtse raadsagenda. Te vaak wordt dit gezien als een probleem. Het is natuurlijk vooral een teken van succes. Het is wel iets dat goed moet worden opgelost, juist door fors te investeren in nog betere fiets-infrastructuur. Snelle doorgaande fietsroutes, met vrijliggende fietspaden. Voorkomen dat fietsers vaak en lang moeten wachten bij stoplichten. Opstelplaatsen vóór die van de auto, wanneer vrijliggende fietspaden onmogelijk zijn. Scooters en brommers op de rijbaan en een optimale aansluiting van OV en fiets. Daarvoor moet het ook op meer verbindingen (op middellange trajecten) mogelijk zijn om de fiets mee te nemen in het OV.

Fiets en OV als gouden combinatie

Het lokale en regionale openbaar vervoer in Utrecht moet groeien en beter in staat worden aan de mobiliteitsvraag van de regio te voldoen. Enerzijds moet het snel en fijnmazig genoeg zijn om een volwaardig alternatief voor de auto te zijn en anderzijds grote hoeveelheden reizigers in de spits kunnen vervoeren. Dat lijkt een dilemma, zeker gezien het ruimtegebrek rond de huidige knooppunten. Maar slimme combinaties van fiets en OV (rail en bus) maken veel mogelijk.

Terugdringen autobezit en -gebruik

Verbetering van fiets- en OV-netwerken is een voorwaarde voor een omslag naar gezonde mobiliteit, maar die moet ook worden gestimuleerd door het terugdringen van autobezit en autogebruik. Voor gemeenten is het parkeerbeleid het beste regie middel. Betaald parkeren, met oplopende tarieven in gebieden met weinig ruimte, kleine vergunningzones en geen nieuwe parkeergarages, maken het onaantrekkelijk om de auto in de stad te gebruiken. De ruimte die vrijkomt als de auto niet meer het stadsbeeld domineert (auto als gast) is pure winst voor de bewoners van de stad.. Ruimte voor fietsers en voetgangers, speelplaatsen en groen, geven de stad kwaliteit en maken de stad veilig, gezond en gastvrij.

De grootste groeier in het stedelijke verkeer is het bestelverkeer. Stadsdistributie kan efficiënter en schoner als gemeente, bezorgers en ontvangers samenwerken. Door bijvoorbeeld het gebruik van elektrische voertuigen te belonen met ruimere venstertijden, nemen geluidsoverlast en vervuiling af. Ook het bundelen van kleine vrachten kan het aantal ritten in de stad verminderen.

---

Dit artikel is een beknopte versie van het actieplan. Lees hier het hele Actieplan Gezonde Lucht voor Utrecht (pdf)

Tekst: Milieudefensie en Kracht van Utrecht