Een nieuw Regionaal Platform Klimaataanpak en Duurzame mobiliteit voor Utrecht

Details

Gepubliceerd op maandag, 08 oktober 2018 20:50

Naar een regionale invulling van het Klimaatakkoord

Het nog te sluiten Klimaatakkoord vergt regionale invulling. Dat blijkt uit de reactie van de vijf Klimaattafels, die hebben bijgedragen aan het eerste ontwerp van het Klimaatakkoord, dat op 10 juli j.l. aan het kabinet is aangeboden. Inmiddels is duidelijk dat er 33 regio's komen, die met elkaar een Regionale Energie Strategie gaan opstellen. Interessant is hoe de Leidse regio het heeft aangepakt. Daar zijn overheden, bewoners en bedrijven aan het uitwisselen welke maatregelen mogelijk zijn. Ook de Utrechtse regio gaat een Regionale Energie Strategie opstellen.

Daarom hebben we als Kracht van Utrecht het initiatief genomen een Regionaal Platform Klimaataanpak, Ruimte en Duurzame Mobiliteit te vormen. Doel: het beleid voor compact ruimtebeleid met duurzame mobiliteit positief beïnvloeden en reizigers een stem te geven. Het platform richt zich op de samenhang van ruimtegebruik en mobiliteit. CO2-reductie van het energiegebruik van woon- en werklocaties, de gebouwde omgeving, "wijken van het gas" e.d. laten we aan anderen over.

Scenario's over verduurzaming van mobiliteit

Het platform wil scenario's in beeld brengen. Wat zou het effect zijn als regio en stad Utrecht een louter auto-scenario zou volgen? Als Amelisweerd 14-baans + 100 km/u wordt? Wat is het effect op emissies van snelweg en stadswegen, ruimtegebruik, files? Welk effect bereiken we als we alleen koersen op een (e)fiets- of OV-scenario? Of een e-deelauto-op zonne-energie scenario? Welke elementen gebruiken we om een samenhangend Utrechts scenario met compact ruimtelijk beleid te schetsen? Hoe kunnen we het Rijk overtuigen dat we het in Utrecht kunnen fixen... Allemaal vragen voor het platform. We werken aan een stuurgroep met een kring van correspondenten op thema's en reizigers, die ervaringen en dromen uitwisselen over hun woonverkeer. Groen en Gezond Stedelijk Leven.

Dansen door de schalen 

Het kabinet wil de CO2-uitstoot in 2030 met 49% verlagen t.o.v. 1990. Deze klimaateisen vormen nog geen onderdeel van snelwegplannen, OV-studies en MER-rapportages. Klimaatbeleid vergt zowel een capaciteitssprong als een transitie, ook in Midden Nederland. Station Utrecht CS heeft bijvoorbeeld zowel een landelijke, regionale als Europese OV-functie. Reserveer dus ruimte op het spoor voor ICE/TGV-treinen naar Berlijn, Frankfurt en München. Ontwerp een regionaal robuust netwerk met knooppunten voor naadloze overstap en maak dit mogelijk met viersporigheid vanuit Utrecht CS in alle richtingen voor de vier stromen op het spoor: Europees, landelijk, regionaal en metropolitaan. Want de regio Utrecht groeit sterk naar bijna 1 miljoen inwoners in 2030 - van Woerden tot Zeist en van De Bilt tot Vianen.

Stad en regio werken samen in de U10, waar keuzes worden gemaakt in ruimtegebruik, mobiliteit en bebouwde omgeving. Klimaatbeleid vergt een compact ruimtelijk beleid met verkorting van reisafstanden en scherpe parkeernormen en lagere emissies. Daarbij hoort een schaalsprong voor fietsnetwerken, OV-rail en ketens van beide (de bekende first en last mile). Stuur dus op een sterke en slimme overstap voor OV-, rail-, fiets-, en autogebruik. Reistijden voor woonwerkverkeer in de Utrechtse regio en van/naar elders in de Randstad per OV moeten maximaal 45 minuten tot 1 uur zijn. Verhoog de betrouwbaarheid en reissnelheid voor fiets en openbaar vervoer en geef de effecten weer.

Feiten over Utrechts verkeer en CO2-emissies

Definitie duurzame mobiliteit in de regio -> Mobiliteit wordt meer duurzaam als het leidt tot minder CO2-emissies, het minder energie kost, kortere reisafstanden oplevert en meer (openbare) ruimte en natuur spaart. Met de STOP-ladder prioriteren we mobiliteitsoplossingen: Stappen, Trappen, Openbaar vervoer en Personenauto, in die volgorde. De eerste twee hebben als voordeel dat ze actief en gezond zijn.

Nog weinig mensen beseffen hoeveel CO2 het autoverkeer uitstoot. Mobiliteit veroorzaakt 40% (!) van de CO2-emissies in de provincie Utrecht. Voor mobiliteit in heel Nederland ligt dat lager, ruim 20%. Het CBS meldde afgelopen week dat de CO2-emissie van verkeer en vervoer in de periode 1990–2004 met ongeveer een kwart is gestegen, waarna deze tot en met 2015 vrijwel gelijk bleef. In 2017 was de emissie van kooldioxide door verkeer en vervoer weer 4 procent hoger dan in 2015. De groei is vooral toe te schrijven aan de toename van het wegvervoer. Autosnelwegen vormen het grootste aandeel in de CO2-emissie op het grondgebied van U10+, inclusief gemeente Utrecht. Want daar worden in hogere snelheden enorm veel autokilometers gereden. Zie de onderstaande grafiek van de Klimaatportal van Rijkswaterstaat. Je zou bijna het Parijse Klimaatakkoord uit 2015 vergeten en de doelstelling van het kabinet van 49% CO2-reductie t.o.v. 1990.

Argumenten om een platform te vormen

We kennen in stad en regio veel initiatieven die bijdragen aan het terugdringen van CO2-emissies. Denk aan het aanleggen van een doorfietsnetwerk (incl. fietsfilevrijroutes) door overheden, aan ruimte geven aan e-deelautoplekken, liefst opgeladen met zonne-energie. Maar ook aan initiatieven van bewoners en experts, Rover en ROCOV, die voorstellen doen voor een beter OV. In stad en regio is veel kennis aanwezig. Onze stadsregio kent ook veel zakelijke dienstverlening. Prorail en NS hebben hun hoofdkantoren vol met experts in onze stad.

Reizigers geven zélf het goede voorbeeld qua duurzame mobiliteit. Omdat ze fietsen naar hun werk op 10 km afstand en daarover het gesprek aangaan met collega's en vrienden; of omdat ze buurtmobiliteit organiseren in hun eigen straat. De Luchtwachters spelen een belangrijk rol, door inzichten uit te wisselen over de gezondheidsgevaren van roet uit de uitlaat, van remmen en autobanden. Er zijn initiatieven van bedrijven en organisaties, die het verdienen zichtbaarder te worden. Allemaal trends, die passen in duurzame scenario's voor onze stadsregio met heel veel werkgevers. Daar willen wij als platform aan werken.

Interesse?

Interesse in deelname aan het Platform als correspondent of reiziger? Aanspreekpunt is Jan Korff de Gidts (mobiel: 06 3363 0344 of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. te bereiken). Mail ons en u krijgt een uitnodiging en meer informatie over onze eerste bijeenkomst in The Green House in Utrecht, op 24 oktober van 20.00 tot 22.00 uur.

--

Tekst: Jan Fransen en Jan Korff de Gidts

Zie ook: Bijdrage Kracht van Utrecht aan de Mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord