Commissie MER geeft minister zware onvoldoende voor plan verbreding A27/A12

Details

Gepubliceerd op donderdag, 23 juli 2020 14:23

De Commissie MER heeft vandaag eindelijk haar toetsingsadvies gepubliceerd over de plannen voor verbreding van de A27 / A12 Ring Utrecht. Omdat het Tracébesluit voor verbreding vorig jaar door de Raad van State is vernietigd, heeft het ministerie gewerkt aan een actualisatie van de Milieueffectrapportage. Uit het advies blijkt dat het ministerie haar huiswerk niet heeft gedaan.

Lees ook het persbericht van de Kerngroep Ring Utrecht.

Nut en noodzaak nog stééds niet aangetoond

Nota bene de verwachte effecten van stikstofdepositie op Natura2000-gebieden - zo ongeveer de reden dat het eerdere besluit is vernietigd - zijn nog helemaal niet in beeld gebracht. Ook qua verkeerscijfers is de onderbouwing niet goed, de effecten op natuur zijn niet in goed in beeld gebracht en alternatieven zijn ten onrechte niet meegenomen in de zoektocht naar betere bouwmethoden.

De Commissie ziet dus een hele reeks tekortkomingen aan de geactualiseerde milieueffectrapportage. Al deze punten zijn zeer fundamenteel en stellen de vraag of je deze verbreding uberhaupt moet willen ter discussie. Let wel, de problemen rondom het kostenplaatje van zo'n risicovolle bouwmethode, de effecten voor omwonenden, voor trein- en wegverkeer, dat komt allemaal niet of nauwelijks aan bod in het toetsingsadvies.

Wat ontbreekt er allemaal?

Specifiek de volgende punten ontbreken (zie pagina twee van het toetsingsadvies): 

• een onderbouwing van de verkeerskundige uitgangspunten;
• welke en hoeveel grondstoffen nodig zijn voor het maken van bentonietsuspensie en wat de daaraan gekoppelde CO2-uitstoot is;
• de beschrijving van een variant waarbij negatieve effecten op Natura 2000-gebieden als gevolg van stikstofdepositie uitgesloten zijn;
• een veldonderzoek naar beschermde soorten in het studiegebied en een onderbouwing dat achteruitgang van broedvogels, ringslang en grote modderkruiper kan worden voorkomen;
• de juiste score van de archeologische verwachting van het werkterrein.

De Commissie schrijft verder dat Rijkswaterstaat een en ander 'mondeling' heeft toegelicht: de verkeerskundige uitgangspunten en effecten van stikstofdepositie op Natura2000-gebieden zullen later pas onderzocht worden, waarschijnlijk als onderdeel van een nieuw Tracébesluit. Het is onbekend of de Commissie MER daarover dan om advies wordt gevraagd.

Problemen met de bouwmethode

De bouwmethode is al jaren omstreken, vanwege de hoge risico's. Het blijkt dat verbreding van de A27 zonder een extra schermwand niet mogelijk is met een zogenaamd laag risicoprofiel. Opvallend is dat de onderbouwing van deze conclusie in een geheim risicodossier staat, dat de Commissie níet heeft mogen inzien. In een voorlopig advies in april 2020 had de Commissie ook al zware kritiek op de bouwmethode (lees hierover meer bij de Kerngroep Ring Utrecht). De vraag is met welke uitgangspunten en randvoorwaarden de zoektocht naar een bouwmethode is gedaan? De Commissie vraagt zich nadrukkelijk af of (afgevallen) alternatieven nu geen voorkeur verdienen 'gelet op de grote milieugevolgen van de nu voorgestelde mitigerende maatregel in de vorm van de schermwand'. Hiermee komen de alternatieven, voorgesteld door de Kerngroep Ring Utrecht, ook weer in beeld.

Opvallend zijn de beschrijvingen van de vijf bouwmethoden om de A27 te verbreden. De Commissie stelt (p5): "Deze beschrijvingen geven een duidelijk ander, negatiever beeld dan in de Koepelnotitie Bouwmethoden A27 (november 2015)." De voorgestelde bouwmethoden zijn dus nog risicovoller gebleken dan bekend was.

Verkeerskundige uitgangspunten verouderd

Misschien niet verrassend voor wie op de hoogte is, maar de Commissie schrijft dat de verkeerskundige uitgangspunten verouderd zijn. De milieueffectrapportage biedt geen inzicht in waarom dat níet zo zou zijn. "Mochten de uitgangspunten niet meer actueel zijn, dan is het wellicht nodig om het verkeerskundig ontwerp, zowel qua routekeuze als qua lokale inpassing, opnieuw in studie te nemen inclusief de keuze van de bouwmethode." (toetsingsadvies, p5).

Effecten stikstof op natuur onbekend

De voorgestelde bouwmethode scoort zeer negatief op duurzaamheid, met name als gevolg van de hoge CO2-emissie en het grondstoffenverbruik. Een berekening van de CO2-uitstoot die vrijkomt bij het maken van de schermwanden ontbreekt. Qua effecten op natuur ontbreekt ook van alles. Sowieso zijn de effecten van verbreding op Natura2000-gebieden onbekend. De Commissie MER verwijst ook nadrukkelijk naar de Commissie Hordijk, die fundamentele wijzigingen heeft aanbevolen voor de manier waarop stikstofdepositie wordt berekend. Met name het afstandscriterium – om voor wegen alleen depositie tot 5 km afstand te berekenen – zal moeten vervallen. Dat betekent een aanzienlijk hogere stikstofdepositie en mogelijk negatieve effecten voor (nog) meer Natura2000-gebieden.

Beschermde soorten

Er is geen goed onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van beschermde soorten. Een kaart waarop staat te zien op welke plekken veldonderzoek is gedaan, ontbreekt. De Commissie MER kan dan ook niet beoordelen welke gevolgen er zijn voor beschermde soorten. Dit geldt onder meer voor specifiek broedvogels. Het ministerie zal voor een eventueel nieuw Tracébesluit moeten onderbouwen waarom er geen sprake is van verslechtering van de 'staat van instandhouding' van broedvogels. Aantasting van het leefgebied van ringslangen en de grote modderkruiper is ook niet uit te sluiten; de minister zal moeten onderbouwen waarom hiervoor een ontheffing verleend moet worden.

Waar vind je meer informatie?

Het toetsingsadvies van de Commissie MER (nummer 2505) vind je op de website van de Commissie. Aan de rechterzijde van de pagina vind je bovendien alle onderliggende documenten, waaronder de 'geactualiseerde milieueffectrapportage' zelf. Of download direct het Toetsingsadvies en Persbericht.