Luchtkwaliteit: Verslag verkiezingsdebat Gezonde Lucht in Utrecht op 26 februari

Details

Gepubliceerd op maandag, 03 maart 2014 15:35

Woensdag 26 februari organiseerden Milieudefensie, Milieucentrum Utrecht en de Kracht van Utrecht het verkiezingsdebat Gezonde Lucht in Utrecht. De voormalige kerk in de Utrechtse Boothstraat zat stampvol. Raadsleden van Groenlinks, D66, PvdA, SP, CDA en VVD debatteerden met elkaar en het publiek over Europese luchtnormen, milieuzone en parkeerbeleid. De avond zat boordevol interessante stellingen, een quiz (mondkapje op, mondkapje af) en een drukke borrel na afloop. 

Fijnstof, de onzichtbare vijand

Het filmpje "De onzichtbare vijand" over de gevaren van fijnstof is een mooie opening van de avond. We zien de "Rochelroute" van Laura langs de Graadt van Roggenweg. Laura werkt in de naschoolse opvang en fietst dagelijks met kinderen door de stad. Zij maakt zich ernstige zorgen over het aantal ultrafijnstof-deeltjes – ruim 40 miljoen per minuut – dat zij en de kinderen inademen. Ivo Stumpe, campagneleider verkeer bij Milieudefensie, legt uit:

"Er wordt veel gepraat over fijnstof, maar dat is nog behoorlijk "grof". De rochelroutes gaan over ultrafijnstof, over aantallen deeltjes - soms meer dan 100.000 per cm3. Die kleinste deeltjes moet je als gemeente bestrijden - ook zonder EU-norm daarvoor."

Het debat van de avond begint in het publiek. Eva van Esch, lijsttrekker van de PvdD: "Ik vind het verwarrend dat er keuzes gemaakt moeten worden. Bundel de goede plannen en voer ze allemaal uit voor gezonde lucht!". Martine Vroman, fractiemedewerker van de ChristenUnie, vertelt in één zin over het beleid van haar partij: "Zet de fiets voorop, 80 km/h op de Ring Utrecht, 50 km/h op overige wegen en minder auto's in de binnenstad." Voor Roland Pereboom, directeur van Milieucentrum Utrecht, is belangrijk dat Utrecht grote stappen zet: "Luchtkwaliteit gaat verder dan de normen. Utrecht is niet schoon genoeg... Wij willen daarom 80 km/h op de snelwegen rond onze stad." Kees van Oosten van Stichting Stop Luchtverontreiniging Utrecht is kritisch op het huidige College, dat geen beleid zou voeren op het verminderen van het aantal auto's in de stad.

VVD vs PvdA: EU-normen of daar (ver) voorbij?

Het debat over de EU-normen voor luchtkwaliteit geeft een goed beeld van PvdA versus VVD beleid. Lex van Eijndhoven (VVD): "De EU-normen zijn een compromis; wonen in de stad is een afweging. U wilt schone lucht? Ga dan aan de Noordkaap wonen." Bij de VVD staat keuzevrijheid centraal. De normen zijn een goed compromis; meer dan daaraan voldoen is ongewenst, aldus de VVD. Ruben Post (PvdA) kijkt er anders tegenaan: "De EU-normen zijn niet genoeg; ze zijn het minimum. We moeten verder voor een leefbare stad... Sommige maatregelen zijn vervelend, maar noodzakelijk, zoals de milieuzone." Het zou goed kunnen dat Utrecht de normen in 2015 niet gaat halen. Ruben Post hierover: "Dat klopt. Maar we hadden ook al lang een kilometerheffing moeten hebben." Voor Van Eijndhoven is er maar één luchtmaatregel wenselijk: het bevorderen van de doorstroming van autoverkeer.

Een effectieve (en goedkope) maatregel is een verlaging van de maximumsnelheid op de Utrechtse snelwegen naar 80 km/h. Post is het hiermee eens en voegt toe: "Je hoeft zo de bak bij Amelisweerd niet te verbreden. Dat scheelt ontzettend veel geld. Je spaart bos en bewoners." 

CDA vs Groenlinks: Milieuzone een effectief middel?

Het debat tussen Groenlinks en het CDA gaat over de effectiviteit van een milieuzone. Heleen de Boer (GL): "Je ziet dat de huidige milieuzone voor vrachtverkeer effect heeft. Wij gaan voor de meest vervuilende dieselauto's ook een milieuzone invoeren, als onderdeel van een breed pakket aan maatregelen." Larissa Exalto (CDA) vindt de milieuzone symboolpolitiek: "Het CDA wil zo min mogelijk vervuilend verkeer in de stad. Maar oplossen met een milieuzone en allerlei verboden werkt niet... Want om hoeveel auto's gaat het nu eigenlijk?"

Ivo Stumpe (Milieudefensie) stelt dat milieuzones wel degelijk effectief zijn, namelijk op de uitstoot van roet en ultrafijnstof. Dat geldt zeker voor grote milieuzones, zoals die van Berlijn. Gerard Cats (Kracht van Utrecht) vult aan: "Het klopt dat er minder fijnstof in de lucht zit, maar er is wel meer roet. De lucht is dus "schoner", maar niet gezonder."

Heleen de Boer vindt dat we "een keuze moeten moeten voor welk vervoer je wilt in de stad. Vrije keuze is niet realistisch. Kies voor fiets en OV."

Larissa Exalto antwoordt: "Luchtkwaliteit is belangrijk. Stimuleer mensen, maar verbied niet. Goed OV en fietsenstallingen zijn betere bestedingen." Lees verder over parkeerbeleid en de schaalsprong voor OV en fiets

SP vs D66: Sturen met parkeerbeleid - de vervuiler betaalt

Tussen D66 en de SP blijken de nodige verschillen te zitten als het gaat over parkeerbeleid. Bram Fokke (D66): "Zorg er maar voor dat een vieze diesel parkeren duurder is." Positiever gesteld: hoe schoner je auto, hoe goedkoper je parkeerticket. Betaald parkeren in de hele stad gaat D66 echter te ver. Wel vindt Fokke het "logisch dat een parkeervergunning duurder is in de binnenstad." Michel Eggermont (SP) heeft moeite met de stelling 'de vervuiler betaald': "In onze maatschappij betekent dat: Betaal en je mag vervuilen. Dat is het probleem. Je krijgt duurdere auto's, niet minder." In plaats van sturen met parkeernormen ziet Eggermont meer in dosering van autoverkeer: "Op grond van de luchtkwaliteit kun je er voor kiezen minder auto's toe te laten in de stad."

Belangrijk voor Fokke is de trend dat jongeren minder gaan autorijden, of automobiliteit minder belangrijk gaan vinden ("Peak Car"): "Er wonen in Utrecht veel hoogopgeleide jongeren die voor fiets en OV kiezen. De auto wordt steeds minder belangrijk... Gebruik die financiële prikkels in je parkeerbeleid." De PvdA zit op dezelfde lijn. Post: "Het beïnvloeden van gedrag is belangrijk... Bij parkeerbeleid heeft zich dat bewezen." Eggermont gelooft niet in die financiële prikkels, wel in dosering. Want voor die verkeerslichten staat iedereen stil. Ook diegene die zich een dure parkeerplaats kunnen veroorloven.

Heleen de Boer (GL) haast zich om erbij te zeggen dat Groenlinks vóór dosering is, ook al staat dat blijkbaar niet zo duidelijk in het verkiezingsprogramma. Het huidige College van Groenlinks, D66 en de PvdA is trouwens wel degelijk bezig met dosering als maatregel om het autoverkeer stadinwaarts te reguleren (Vleutensebaan).

Schaalsprong van OV en fiets

Een belangrijke oplossing voor ruimte en luchtkwaliteit in Utrecht is een schaalsprong van OV- en fietsnetwerken. Jan Korff de Gidts (Kracht van Utrecht) en Ria Glas (Fietsersbond) laten in een nieuwe reeks kaarten zien wat er mogelijk is op korte (2018) en iets langere termijn (2028). Centraal staat een netwerk van snelle comfortabele fietsroutes (doorfietsnetwerk) dat alle wijken en belangrijke plekken in de stad met elkaar verbindt.

Het fietsnetwerk is via OV-knooppunten goed verbonden met bus, trein en een sterk uitgebreid tramnetwerk. Dit effectieve en geïntegreerde systeem geeft automobilisten een goed alternatief. Meer weten? Binnenkort organiseert de Fietsersbond een landelijke bijeenkomst over deze belangrijke schaalsprong.

---

Meer informatie over de standpunten van Utrechtse politieke partijen vindt u in de Kieswijzer van Milieudefensie en de Milieu-kieswijzer van Milieucentrum Utrecht.

De Utrechtse raad debatteert verder over luchtkwaliteit en mobiliteit op 5 maart om 19.30 uur (debat van de SSLU) en op 10 maart om 17.00 uur in Hoog Catharijne (debat "Goede raad is duurzaam" van Milieucentrum Utrecht).

Michiel Wijnbergh maakte een beeldverslag van de avond. De twee foto's in dit artikel zijn door Michiel geschoten. 

Tekst: Olivier Beens (overname toegestaan met bron en naamsvermelding)