Kom naar het verkiezingsdebat Gezonde lucht in Utrecht op woensdag 26 februari

Op 19 maart kiezen we een nieuwe gemeenteraad in Utrecht. Luchtkwaliteit is een van de belangrijkste verkiezingsthema's. De Utrechtse lucht is nog lang niet schoon genoeg. Tijdens het verkiezingsdebat Gezonde lucht in Utrecht op woensdag 26 februari gaan bewoners, experts en raadsleden met elkaar in debat.

NB: Wegens het grote aantal aanmeldingen is reserveren gewenst. Stuur (snel) een e-mail aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Roet en fijnstof - schadelijker dan we dachten

Recent onderzoek toont aan dat luchtvervuiling - met name roet en (ultra)fijnstof - veel schadelijker is dan we dachten. In Utrecht is roet en fijnstof vooral van gemotoriseerd verkeer afkomstig. Luchtvervuiling is, na roken, de grootste vermijdbare doodsoorzaak in Nederland. Gelukkig kan de politiek hier wat aan doen. Welke partij verdient uw stem?

Maatregelen voor gezonde lucht in de komende 4 jaar

Experts en bewoners gaan met (kandidaat) raadsleden in debat over welke maatregelen de gemeente kan nemen om de lucht gezonder te maken. Is het weren van vieze dieselauto's uit de milieuzone voldoende of is er meer nodig? Hoe kan Utrecht het gebruik van fiets en OV nog verder stimuleren? Laat zien dat u het onderwerp belangrijk vindt en kom luisteren wat de politiek van plan is. Zorg dat u erbij bent!

Bekijk ook de eenvoudige Utrechtse kieswijzer van Milieudefensie

Praktische info:

Datum en tijd: woensdag 26 februari van 19.30 tot 22.00 uur (zaal open om 19.00 uur)

Locatie: Zaalverhuur 7, Boothstraat 7 in Utrecht (een 19e-eeuwse kerk)

Aanmelden via: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (dan krijgt u het programma toegestuurd)

Organisatie: Milieudefensie, Milieucentrum Utrecht en de Kracht van Utrecht.

Andere debatten om te volgen:

19 februari: Verkiezingsdebat "Stem Molly" over Westplein en Statonsgebied, georganiseerd door Ontwikkelgroep Lombok Centraal.

5 maart: Verkiezingsdebat over luchtkwaliteit, georganiseerd door Stichting Stop Luchtverontreiniging. De SSLU gaat in debat met het College over haar ambitie om automobiliteit in te dammen en de volksgezondheid te bevorderen. Een terugblik op de afgelopen 4 jaar.

Problemen voor Qbuzz op buslijn 28 tussen binnenstad en De Uithof

De eerste werkweek zit er op voor Qbuzz, de nieuwe bus- en tramvervoerder in Utrecht. En natuurlijk zijn er opstartproblemen te over. Niet verwonderlijk natuurlijk. Er is een nieuwe dienstregeling en er zijn veel nieuwe bussen waar chauffeurs aan moeten wennen. Opvallend waren de vele klachten over lijn 28, de voormalige bus 11 naar De Uithof. Op dit traject reed GVU met lange, dubbelgelede bussen. Nu zijn het schonere, maar een stuk kortere enkelgelede bussen. Bovendien rijden ze in de spits niet allemaal naar De Uithof. Voordelen zijn er ook: de bussen zijn veel stiller. Dat geldt zeker voor de drie elektrische bussen die op de Museumlijn rijden. Maar verder is het vooral wennen.

Overstappen in Rijnsweerd en lang wachten op de bus

In de spits rijdt de helft van de bussen op lijn 28 niet verder dan Rijnsweerd. Het betekent dat reizigers voor De Uithof over moeten stappen op een andere bus. Dat was even schrikken voor de chauffeur van streeklijn 281, toen zijn bus werd overspoeld door reizigers naar De Uithof, schrijft Vincent Botrop op twitter. Een tweede, hopelijk tijdelijk probleem, is dat er regelmatig bussen niet op komen dagen. Meerdere mensen melden op twitter dat ze 20 a 30 minuten hebben staan wachten, terwijl er volgens dienstregeling in de spits elke 3 minuten een bus komt (voorbeeld 1 en voorbeeld 2). En 20 minuten is lang; je fietst immers in een kwartiertje naar de binnenstad. Een strakke dienstregeling is mooi, maar het moet wel uitvoerbaar zijn. 

Overvolle bussen op lijn 28

"Ik stond tegen de deur aan geplet van Neude naar Rijnsweerd" (Sophie op twitter). Daarmee komen we bij probleem nummer drie: de bussen die rijden zijn vaak overvol. Zo vol, dat ze soms haltes voorbijrijden als er niemand meer inpast. Reizigers waarschuwen zelfs voor flauwvallen. Hopelijk is dit een tijdelijk probleem. Er zijn namelijk voor deze lijn nog geen nieuwe dubbelgelede bussen. Wegens de luchtkwaliteit, de uitstoot van fijnstof, rijdt Qbuzz niet meer met de oude, viezere bussen. Maar het zorgt wel voor een capaciteitsprobleem. De vervoersvraag tussen stad en De Uithof is nu eenmaal enorm. Ook lijn 12 blijft overvol in de spits. En naar verwachting zal dat alleen maar erger worden; De Uithof is immers flink aan het uitbreiden.

Weinig klachten?

In een artikel van RTV-Utrecht meldde reizigersorganisaties en Qbuzz zelf dat ze niet of nauwelijks klachten hadden binnengekregen. Niets is minder waar natuurlijk. De website TotalOV is een van de betere bronnen. Zij kregen veel klachten binnen en hebben per dag een klachtenlijst bijgehouden. 

Wellicht zal de situatie verbeteren op het moment dat Qbuzz nieuwe dubbelgelede bussen laat rijden op lijn 28. Maar de kwestie toont vooral aan hoe erg we de Uithoftram nodig hebben. Deze is er pas in 2018 (later als we niet uitkijken). Onze boodschap aan gemeente en Bestuur Regio Utrecht is daarom: Probeer de Uithoflijn naar voren te halen. De Uithof heeft het nodig, zeker over een paar jaar. 

---

Links: 

Website vervoerder Qbuzz / U-OV (dienstregeling en andere info)

Opdrachtgever (concessie) Regio Utrecht

Website TotalOV- klachten over Utrechts OV

Tekst en foto's: Olivier Beens

Utrechtse Rochelroute: fijnstof en fietsen langs de Graadt van Roggenweg

In het stadsverkeer adem je veel ongezonde lucht in. En hoe meer je je als fietser inspant, hoe meer kleine fijnstofdeeltjes in je lichaam terecht komen. Fijnstof veroorzaakt o.m. longziekten als COPD en astma, hart- en vaatziekten en (long)kanker. Het Europese onderzoeksproject ESCAPE heeft nu wetenschappelijk aangetoond dat (ultra)fijnstof schadelijk is voor onze gezondheid, ook ruim binnen de Europese normen. 

Fietsen langs de drukke verkeerswegen: rochelroutes

Wat betekent dit nu in de dagelijkse praktijk? Om te laten zien hoeveel schadelijke deeltjes een fietser inademt in de stad, heeft Milieudefensie fietsers uitgerust met een camera en een fijnstofmeter (een zogenaamde nanotracer van Philips Aerasense, die ultrafijnstofconcentraties meet in deeltjes per cm3). In het Utrechtse filmpje fiets je mee met Laura langs de Graadt van Roggenweg en het Westplein. De zeer nauwkeurige fijnstofmeter loopt mee in beeld. Duidelijk te zien is hoe het drukke verkeer voor hoge concentraties fijnstof zorgt. Uiteraard ademen niet alleen fietsers, maar ook automobilisten, buspassagiers en voetgangers deze fijnstofdeelftjes in. Fiets mee met Laura langs de Graadt van Roggenweg

ESCAPE onderzoek: Fijnstof - PM2.5 ook schadelijk ónder de normen

Sterfte door fijnstof (PM2.5, deeltjes kleiner dan 2.5 micrometer) blijkt zich voor te doen bij concentraties ver onder de EU-norm van 25 μg/m3. De WHO (World Health Organisation) adviseert al vele jaren om de norm voor PM2.5 te verlagen naar 10 μg/m3. Elke 5 μg/m3 fijnstof daarboven verhoogt de sterftekans met maar liefst 7 procent. En bedenk dat 96% van alle Europeanen op een plek woont met fijnstofconcentraties boven de WHO-norm.

Natuurlijk zijn er oplossingen: meer fietsgebruik in de stad, zeker voor korte ritjes; meer elektrisch vervoer (denk aan de elektrische Cargohopper en elektrische bussen); (meer en betere) roetfilters; milieuzones die de meest vervuilende voertuigen buiten de deur houden; en natuurlijk lagere maximum snelheden op wegen in en rond onze stad.

Bekijk hier de Utrechtse Rochelroute langs de Graadt van Roggenweg

Bekijk ook fietsroute van Florien in Amsterdam, met een uitgebreide (Engelstalige) uitleg over rochelroutes.

tekst: Olivier Beens 

Rapport haalt asfaltlobby onderuit - onrealistische aannames bij weguitbreidingen

Zondag 24 november publiceerde onderzoeksbureau CE-Delft het rapport "Uitbreiding snelwegen: nodig of overbodig?". Auteurs Huib van Essen en Maarten 't Hoen onderzoeken de onderliggende scenario's en verkeersprognoses van grote infraprojecten, zoals de planstudie Ring Utrecht en het project Blankenburgtunnel in Rotterdam. Zij concluderen dat investeringen in weguitbreidingen ten onrechte positieve economische effecten lijken te hebben. 

Achterhaalde toekomstscenario's

Er blijken veel onrealistische aannames te zitten in de onderbouwing van wegenprojecten. De groei van autoverkeer en economie wordt stelselmatig veel te hoog ingeschat; de olieprijs waarmee gerekend wordt is juist een stuk lager dan experts voorspellen. Deze achterhaalde cijfers leiden ertoe dat kosten-baten-analyses een verkeerd beeld geven van de economische baten. Een ander probleem is de zwakke gebiedsanalyse bij infraprojecten. Een integrale probleemanalyse wordt niet gemaakt. Bovendien vindt de afweging tussen nut en noodzaak pas laat plaats, vaak politiek gekleurd en nadat het Kabinet er een 'definitief' besluit over heeft genomen. 

Kosten in werkelijkheid hoger dan de baten

Bij het project Blankenburgtunnel en A13/A16 blijken de baten in werkelijkheid niet op te wegen tegen de kosten. Met andere woorden: Aanleg betekent dat de maatschappij er geld op moet toeleggen; het levert niets op. Bij de planstudie Ring Utrecht kunnen de onderzoekers deze conclusie niet trekken, simpelweg omdat enige informatie over kosten en baten geheel ontbreekt. De onderbouwing van het hele project is te mager om er iets zinnigs over te zeggen.

Weliswaar komt er in 2014 nog een MKBA (maatschappelijke kostenbatenanalyse), maar volgens de minister staat het besluit tot aanleg al vast. Overigens is er wel een kleine analyse geweest van kosten en baten. Maar die was te beperkt van opzet. Bovendien kwam verbreding van de A27 er niet goed uit; 2x6 binnen-de-bak leverde de maatschappij een stuk meer op. 

Voortschrijdend inzicht is niet iets voor in de verre toekomst...

---

Bekijk de aanbevelingen van CE-Delft (opent in een pop-up)

Lees hier het rapport "Uitbreiding snelwegen: nodig of overbodig?"

Reactie van de Natuur- en Milieufederatie Utrecht: onderbouwing verbreding Utrechtse snelwegen te rooskleurig.

Reactie van Milieudefensie: snelwegplannen gebaseerd op onrealistische verkeersgroei.

Rijkswaterstaat erkent: start aanleg verbreding A27 pas eind 2018, klaar na 2023

Rijkswaterstaat heeft het deze week bevestigd: Minister Schultz heeft de start van de aanleg van de verbrede A27 door Amelisweerd twee jaar opgeschoven van 2016 naar het laatste kwartaal van 2018. De complexe aanleg gaat minimaal 5 tot 7 jaar duren, tot 2024 of later (was 2020). De minister neemt op het Tracébesluit op zijn vroegst in het vierde kwartaal van 2016; dicht tegen de Kamerverkiezingen van maart 2017 aan (aangenomen dat het Kabinet niet vroegtijdig valt).

Tabel: MIRT-Projectenboek 2014 - voortgangsrapportage projecten. Afkortingen: VGR = Voortgangsrapportage, Q = kwartaal, RL = Richtlijnen, (O)TB = (Ontwerp)Tracébesluit, MER = Milieueffectrapportage, R = Realisatie, Asw = Autosnelweg.

Dit is een verstandig besluit van de minister, hoewel ze het liever binnenskamers had willen houden. Wij vermoeden dat het Ministerie van Financiën druk heeft uitgeoefend. Voordeel voor het ministerie is dat gelijk een bezuiniging kan worden ingeboekt. De minister had haar knopen geteld: Scenario's, die nog dateren van voor de schuldencrisis zijn hopeloos achterhaald; er zijn geen files meer in Amelisweerd (er liggen nu al 10 rijstroken; files staan elders, bijv. bij afslag Bilthoven en De Uithof op de A28). Een MKBA (maatschappelijke kosten-baten-analyse) zonder files levert natuurlijk geen baten op, maar alleen kosten. 

Keuzes

Tien jaar lang de verbreding afwachten? Of onze mobiliteit anders aanpakken: een frisse omslag uitwerken in denken en duurzaam investeren, met nieuwe fondsen? Het plan Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar 2030 naar voren halen en versnellen voor 2014-2018?

De reacties: Beelden en geluiden

Wat we horen is: Echt waar? Wat goed zeg! Ja, het kan zo niet langer. We lopen tegen allerlei grenzen aan: Op het Herculesplein; op de Cartesiusweg; op de Kardinaal de Jongweg, overal in de stad. Maar ook richting De Uithof en het UMC strijden automobilisten, fietsers en OV-gebruikers om voorrang. We zouden keuzes moeten maken in de ambities van de Uithof en het Utrecht Science Park: "Goud met een duurzame kern", goeie stoplichtvrije doorfietsroutes, gekoppeld aan een slim OV-netwerk (rail en elektrische bussen).

De auto is niet meer het primaire vervoermiddel in de stad. Ruimte is gewoon te kostbaar. We horen mensen zeggen: maak het voetgangersgebied in de stad en de milieuzone dan groter: een auto is te gast in de stad. Mensen willen meedenken, merken we bij tal van gelegenheden. En denk aan de jongeren, die zijn belangrijk. "Ik heb nog gestreden in Amelisweerd en mijn zoon studeert Bestuurskunde in Utrecht."

Denk en doe mee, juist nu

Wilt u reageren of meer weten over de achtergronden? Stuur Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of een sms-je aan Jan Korff de Gidts (06 3363 0344), dan ontmoeten we elkaar. Stel uw vragen en geef suggesties!

Lees verder in onze november nieuwsbrief...

Waardering reistijd auto 16% gedaald, trein 22% gestegen

Een klein, maar veelzeggend bericht kwamen we tegen afgelopen week. De waardering van reistijdwinst door automobilisten is flink gedaald de afgelopen jaren, gemiddeld 16% sinds 1997. Onder treinreizigers deed deze ontwikkeling zich niet voor; de trein won juist 22% aan waardering. De cijfers geven aan dat in woon-werkverkeer een uurtje met de trein een hogere waarde heeft dan een uurtje met de auto.

Deze opvallende conclusie trekt het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid in haar rapport "De maatschappelijke waarde van kortere en betrouwbare reistijden." De huidige kengetallen zijn vastgesteld in 1997 en zijn dus wel toe aan een update.

Doel van het onderzoek is om de zogenaamde kengetallen over waardering van reistijdwinst en betrouwbaarheid te updaten. Het belang van dit soort getallen zit hem in het gebruik in kosten-baten-analyses van grote infrastructurele projecten. Komend voorjaar verwachten we de maatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA) van de planstudie Ring Utrecht (verbreding A27 Amelisweerd). De baten van dit project zitten vooral in de (verwachte) kortere reistijden. Even afgezien van het feit dat die kortere reistijd hoogstens enkele tientallen seconden zal zijn op de verbrede A27 (en waarschijnlijk dat al niet): de waardering van die reistijdwinst, uitgedrukt in geld zal nu lager uitvallen. 

Dit zal natuurlijk een rol moeten spelen in de beslissing om een miljard euro of meer te steken in de planstudie Ring Utrecht. Of dat ook werkelijk zo is, moet nog blijken. Bij het verschijnen van deze publicatie verklaarde minister Schultz namelijk: "De afname van waardering voor reistijdwinst heeft geen effect op de beleidskeuze tussen alternatieven" (bron: beantwoording vragen projectenboek MIRT 2014). Het ministerie dekt zich al in...

Bekijk hier de cijfers met uitleg over VoT (Value of Time, reistijdwaardering) en VoR (Value of Reliability, waardering van betrouwbaarheid) van auto en OV. 

Bron: Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid

Rechtbank Rotterdam vernietigt besluit minister over snelheidsverhoging A13 Overschie

De rechtbank in Rotterdam vernietigde donderdag 21 november het besluit van minister Schultz tot snelheidsverhoging op de A13 bij Overschie. Het besluit om de snelheid van 80 naar 100km/h op te schroeven is onzorgvuldig genomen en onvoldoende gemotiveerd. De minister dient binnen twaalf weken een nieuw besluit te nemen. Daarbij dient zij deze keer wél rekening te houden met de toegenomen geluidsoverlast en luchtverontreiniging. Gezien de harde uitspraak van de rechtbank is er volgens Arno Bonte (GL-Rotterdam) maar één mogelijkheid: herinvoering van de 80km-zone. 

Normen voor geluid overschreden

De snelheidsverhoging heeft teveel geluidsoverlast tot gevolg gehad, volgens de rechtbank. Boven het geluidniveau dat wettelijk is toegestaan (geluidproductieplafond) zit een zogenaamde werkruimte van 1.5dB. Deze ruimte mag wettelijk alleen gebruikt worden om -tijdelijk- een groei van het autoverkeer op te vangen. Het is nadrukkelijk niet bedoeld voor structurele snelheidsverhogingen zoals het geval bij Overschie. 

Argumenten vóór snelheidsverhoging onjuist

De argumenten die wij al jaren horen over snelheidsverhogingen, zijn zorgvuldig van tafel geveegd. De claim van de minister dat je met 100km/h bij Overschie een betere doorstroming bereikt, is onjuist gebleken (er is eerder sprake van het tegendeel). De 80km-zone bij Overschie is bewezen veiliger; het aantal ongelukken is immers structureel afgenomen. Verder bleek de luchtkwaliteit bij invoering van de 100km/h al boven de jaarnorm voor stikstofdioxide te zitten. De overheid mag dan geen maatregelen nemen die de lucht nog verder verslechteren, ook al zou dat marginaal zijn. Die overschrijding is gepubliceerd door DCMR Rijnmond (41,1 μg/m³ in 2011); de rechtbank ziet geen reden om te twijfelen aan de juistheid. Bij een eventuele nieuwe beslissing zal meespelen dat de jaarconcentratie in 2012 nog slechter was (45,1 μg/m³). De rechtbank zal in dat geval de recente publicatie "Snelheidsverhoging A13; het effect op de luchtkwaliteit in Overschie" (dowload) ook meenemen.

Hinder voor bewoners belangrijker dan "gevoel" van automobilist

De minister heeft dus te weinig belang gehecht aan geluidhinder en luchtverontreiniging, zeker aangezien invoering van de 80km-zone juist daardoor was ingegeven. Dat het belang van de "vrijheid van verkeer" belangrijker zou zijn, is onvoldoende gemotiveerd. Ook het verwijzen naar uniformiteit in snelheden, het gevoel van automobilisten en een verbeterde doorstroming is daarvoor niet genoeg (want onjuist of irrelevant). Het is een belangrijke uitspraak, een erkenning van de juiste argumenten. Op 29 november volgt immers de volgende rechtzaak, dit keer over de snelheidsverhoging op de A10 in Amsterdam. 

In de NRC-next van vrijdag 22 november stond een treffend artikel met alle nadelen van 130km/h. Een maximumsnelheid van 80km/h is een uitstervend ras, zie de kaartjes met max. snelheden op Rijkswegen overdag en 's avonds en 's nachts. Het is aan de gemeenteraden van de grote steden om het Rijk duidelijk te maken dat het zo niet langer kan. 

---

De volledige uitspraak is hier terug te lezen. 

Het rapport Lucht in cijfers 2011 van DCMR Rijnmond is hier te lezen.

Bekijk ook het recente rapport van DCMR over de A13 Overschie

De reactie van Milieudefensie: Overwinning opsteker na jaren actievoeren

Groenlinks Rotterdam heeft een goed overzicht van 2 jaar actievoeren

tekst: Olivier Beens

Asfaltwals versus slimmere oplossingen - Kamerdebat over de infrabegroting

Vijf en zes november sprak de Kamer over de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De asfaltwals moet meer uitrukken, klonk het bij VVD en CDA. Van traditionele naar slimmere oplossingen riep de linkerzijde. De week voor het begrotingsoverleg had minister Schultz duidelijk gemaakt dat zij in asfalt niet meer de ultieme oplossing ziet. En dat was haar eigen partij in het verkeerde keelgat geschoten, zo leek het althans.

Impliciet verwees Schultz naar de Utrechtse verkeersproblemen: "Ik kan in de stad niet alle problemen oplossen met meer infrastructuur." Ook de PvdA kiest die richting: "Van asfaltdenken naar slimme bereikbaarheid", sprak Attje Kuiken. Ze verwees daarbij naar de trend dat jongeren minder zijn gaan autorijden. Het klinkt allemaal bemoedigend, maar de toekomst zal moeten uitwijzen of het werkelijk een wijziging van beleid betekent.

Beter Benutten en slimme bereikbaarheid

Minister Schultz is nog steeds enthousiast over het maatregelenpakket Beter Benutten. In gesprekken met grote bedrijven en organisaties wordt geprobeerd om bijvoorbeeld goederenvervoer duurzamer te regelen, e-bikes voor werknemers te stimuleren of mobiliteitsbudgetten te regelen die prikkelen om de auto thuis te laten. Schultz sprak over technologische ontwikkelingen, zoals parkeer- en reisapps, open data en de "zelfrijdende" auto. Volgens de minister is hier sprake van een trendbreuk:

"We moeten... in de infrastructuur investeren maar ook meer en meer het accent leggen op andere, slimmere oplossingen via het ov, de fiets of over water... Ik wil ook dat iedereen zelf de keuze heeft voor de slimste manier van vervoer." 

Roet, luchtkwaliteit en gezondheid – weinig beweging

Kamerleden stelden vele vragen over nut en noodzaak van snelheidsverhogingen en over de luchtmetingen in de wijk Overschie in Rotterdam. Het antwoord was hetzelfde als altijd: "We houden ons aan de EU-normen", en daarmee is de kous af. Gevolgd door de dooddoener: "Wegen zijn tegenwoordig zo breed geworden; daar hoort een andere snelheid bij." Het irriteerde SP-Kamerlid Van Gerven behoorlijk: "Het Kabinet bagatelliseert het gezondheidsprobleem van luchtverontreiniging en verschuilt zich achter de Europese normen."

De SP had een uitstekende inbreng op dit thema. Verschillende oplossingen stelde de SP voor, zoals strengere uitstootnormen combineren met de APK en een uitsterfbeleid voor bromscooters ("die ontiegelijk smerige bromscootertjes, die afgeknepen lawaaimachines"). De SP-moties, ook eentje over 80 km/h op stedelijke ringwegen, kregen geen steun van het Kabinet.

Staatssecretaris Mansveld koos andere bewoordingen dan de minister: "Onze lucht is nog niet schoon genoeg." Mansveld zegt zich in te blijven zetten voor strengere normen in Europees verband. De staatssecretaris onderkent het gevaar van roet op de gezondheid. Ze verwees daarbij nadrukkelijk naar de Utrechtse Milieuzone als mogelijke oplossing ("We hebben alle kleine beetjes nodig om de EU-normen te halen"). 

Bromfietsmoties wél aangenomen

Kamerlid Dik-Faber gaf in haar betoog aan wat het belang is van een landelijk roetmeetnet en van een uitstootnorm voor roet en ultrafijnstof. Ondanks de woorden van Mansveld haalden haar moties hierover geen meerderheid. Wel succes had Dik-Faber met twee brommermoties. Een motie die de regering opdraagt zich hard te maken voor een Europese ultrafijnstof-norm voor brommers, kreeg steun van de Kamer. Een tweede motie over het strenger controleren op de verkoop van brommers die feitelijk niet aan de wettelijke milieunormen voldoen, werd aangenomen. 

Lees verder over fietsbeleid en natuurcompensatie bij infraprojecten

Lees verder